Page 28 - OnzeTaal_dec2020_HR

ONDERZOCHT ERICA RENCKENS

Waar houden taalkundigen zich mee bezig?

Zorgen om Engelstalig onderwijs

Foto: Nejron/123RF

r woedt al jaren een felle discussie over de toene-
mende verengelsing van het Nederlandse hoger
E onderwijs. Driekwart van de masteropleidingen
aan Nederlandse universiteiten wordt momenteel in het
Engels gegeven. Bij bacheloropleidingen gaat het om zo’n
20 procent van de vakken. Dit aandeel neemt toe, terwijl
het maatschappelijk draagvlak ervoor afneemt. Volgens
het Taalunie-onderzoeksrapport De Staat van het Neder-
lands 2019 vindt 54,5 procent van de Nederlandse onder-
vraagden de verengelsing een goede ontwikkeling –
tegenover 60,9 procent twee jaar eerder.

PRIMA VERSTAANBAAR
“Ook bij ons werd gediscussieerd en geklaagd over En-
gelstalig onderwijs”, vertelt Dymphi van der Hoeven, die Engelssprekende docenten zijn prima verstaanbaar. Wat is
als docent Engels werkte aan NHL Stenden Hogeschool. dan het probleem?
Inmiddels is ze daar projectleider en heeft ze haar promo-
tieonderzoek naar houdingen ten opzichte van het Engels
in het Nederlandse hoger onderwijs bijna afgerond. interculturele competenties. Dit idealisme wordt aan
“Docenten waren ondanks een accent prima verstaan- beide zijden echter nauwelijks vertaald naar bijvoorbeeld
baar”, oordeelde ze. Docenten in het hoger onderwijs het bepleiten van meertaligheid. Het zou mooi zijn
spreken doorgaans Engels op C1-niveau, wat inhoudt dat wanneer de meertalige realiteit die er al is in Nederland
ze de taal flexibel en efficiënt kunnen gebruiken voor aca- op het gebied van taal, meer wordt erkend en omarmd.
demische en professionele doeleinden. “Aan de taalvaar- Nederland is geen eiland, maar een land binnen Europa,
digheid kon het dus niet liggen.” Toch was er zorg over de in de wereld.”
kwaliteit van het onderwijs. Wat was dan het probleem? Voor ze aan het eind van dit collegejaar haar onder-
Om dat te onderzoeken analyseerde Van der Hoeven zoek afrondt, wil Van der Hoeven onderzoeken welke
154 recente berichten uit de geschreven media over de persoonskenmerken bijdragen aan de ontwikkeling van
verengelsing van het hoger onderwijs en interviewde ze een bepaalde taalideologie en een daaruit voortvloeiende
twintig docenten uit dat hoger onderwijs. De onderzoeker taalattitude. “Wat is de invloed van ruimdenkendheid,
verkende vervolgens welke taalideologieën daarin naar extraversie en neuroticisme?”
voren kwamen. Met de resultaten van het onderzoek hoopt ze ook
zicht te krijgen op de vraag waarom Nederlanders zo
STEREOTIEP BEELD kritisch zijn op het eigen Engels en dat van hun land-
“Op het eerste gezicht lijkt de discussie te gaan over En- genoten. “Spanjaarden hoor je nooit over hun accenten,
gels versus Nederlands en over de voor- en nadelen van terwijl wij steen en been klagen over ons ‘steenkolen-
internationalisering”, legt ze uit. “Een stereotiep beeld engels’. Een Frans accent vinden we sexy, een Italiaans
dat vaak terugkomt, is dat voorstanders van het Engels accent temperamentvol – allemaal taalattitudes.” Van
progressieve voorvechters van diversiteit zijn, die zich der Hoeven: “We denken dat moedertaalsprekers van
afzetten tegen nationalistische taalpuristen die tegen het Engels de Nederlandse uitspraak van hun taal slecht
buitenlandse inmenging zijn. De tegenstanders van het vinden, dus nemen we dat alvast mee in onze eigen
Engels brengen hiertegen in dat zij weliswaar voor het beoordeling.”
omarmen van diversiteit en internationalisering zijn,
maar ook voor het versterken van de positie van het VERSCHILLENDE THUISTALEN
Nederlands in het onderwijs.” Maar hoe moet het nu verder met de verengelsing in het
Onder beide partijen leven reële zorgen. “Zo maken
tegenstanders bezwaar tegen de monopoliepositie die hoger onderwijs? “Docenten zijn veel meer bezig met
het belang van de student dan met zorgen over de toe-
ONZE TAAL 2020 — 12 voor domeinverlies: door het gebruik van het Engels vindt alleen het Nederlands of het Engels, aldus de onderzoe-
het Engels lijkt te krijgen in Nederland. Ze waarschuwen
komst van het Nederlands.” En er zijn meer opties dan
informatie mogelijk lastiger haar weg naar de Nederland-
ker. “Nederland is een meertalige gemeenschap waarin
heel veel mensen leven die een andere moedertaal spre-
se samenleving. Voorstanders wijzen erop dat het belang-
rijk is om studenten toe te rusten met een goede Engelse
ken en die zich niet herkennen in dit debat.”
taalvaardigheid, omdat verschillende werkvelden steeds

Zij raadt dan ook ‘translanguaging’ aan, een methode
meer internationaal georiënteerd zijn.”
in de klas. “Dat lijkt misschien moeilijker, maar het is
RUIMDENKENDHEID waarbij je gebruikmaakt van de verschillende thuistalen
vooral anders. Het Nederlands en Engels hoeven niet in te
“Toch zijn beide partijen vóór internationalisering, vóór boeten, je doet vooral meer recht aan alle talen. Een be-
28 het omarmen van diversiteit en de ontwikkeling van tere afspiegeling van de maatschappij, veel inclusiever.” 