Page 24 - OnzeTaal_dec2019_HR

ingeburgerd in onze taal, zoals in het duister tasten, op In Hoor nu mijn stem wordt het Avondmaal met tante
handen dragen, niet van gisteren zijn en muggenziften.” Ma zó beschreven:
“De ruime definitie van de tale Kanaäns is dus de taal
van de Statenvertaling. Maar er is ook een nauwere defi- Daarna kwam de dominee de preekstoel af. Hij ging
nitie: de taal van de uitverkorenen. Bevindelijk gerefor- bij de Avondmaalstafel staan, die ze voor de gelegen-
meerden geloven niet dat alle mensen uit hun kerk naar heid vlak onder de preekstoel hadden neergezet. Hij
de hemel gaan. Alleen met de uitverkorenen loopt het trok een witte doek weg en er kwam een schaal met
goed af. En dat zijn er maar heel weinig.” een witte kubus brood tevoorschijn. Uit een grote
Hoorde jij bij de uitverkorenen? zilveren kan schonk hij twee zilveren bekers vol met
“Nee, dat geloofde ik niet, maar ik hoopte er wel op. On- wijn. Hij tilde de kan hoog op, zodat iedereen de wijn
geveer 5 tot 10 procent van de kerkgangers bij ons in de klokkend kon horen vallen.
Gereformeerde Gemeente in Meliskerke ging maar aan Alle dingen zijn gereed, zei hij. Zo bulderend als hij
het Heilig Avondmaal, het moment waarop het onder- net sprak, zo lieflijk klonk zijn stem nu. Hij had het
scheid tussen gewone gelovigen en de uitverkorenen nu alleen nog tegen degenen die wél een geestelijk
zichtbaar wordt. Daar wilde ik wel graag bij horen, zoals bruiloftskleed hadden. Komt tot de Bruiloft, zei hij.
iedereen dat wilde, want wie wil er nu naar de hel?” Hier en daar stonden de uitverkorenen op en liepen
“Hoe je weet dat je erbij hoort? Uitverkorenen krijgen somber en begrafenisachtig kijkend naar voren. Ze
daar vroeg of laat tijdens hun leven tekens van. Ze erva- zochten een plaatsje aan de grote tafel.
ren – ‘bevinden’ – iets buitenwerkelijks. Degenen die Dit was tante Ma’s moment. Ze stond op en schoof
iets van God ervaren hebben, kunnen en moeten (tegen langzaam langs onze benen de bank uit. Eenmaal in
elkaar en tegen de kerkenraad) daarover vertellen, en het gangpad bewoog ze zich een beetje plechtig, lang-
daarvoor gebruiken ze de tale Kanaäns.” zaam peddelend met haar polsen, alsof ze zich al in
de armen van de Heere bevond. Ze kreeg een mooie
ECHTHEIDSKENMERK plek, vlak bij de dominee.
“De tale Kanaäns functioneert ook een beetje als een Toen iedereen zat bleef de dominee nog steeds uit-
echtheidskenmerk. Je laat ermee zien dat je echt een in- nodigend de kerk in kijken. Was er niet nog een zon-
gewijde bent. Je zegt bijvoorbeeld dat je ‘in je ongeluk daar onder ons? Iemand die zich niet waardig voelde
over de wereld gaat’ vanwege je zonden. Want daarmee om aan te gaan, maar die toch ook niet ontkennen
begint een ‘bekering’ of ‘zaligmaking’ altijd: met je on- kon dat de Heere bemoeienis met hem had gehad?
geluk, je ‘helwaardigheid’. Je moet je ‘een dode zondaar’ Iemand die met een stippeltje ware hoop op Christus
voelen, ‘een blinde mol’, ‘een madenzak’, ‘een brand- hoopt? Hij sprak weloverwogen en zacht, en keek
houtje voor de hel’, ‘een nietje’ …” daarbij heel indringend een bepaalde kant op, alsof
Een nietje? hij het tegen één iemand in het bijzonder had. Dít is
“Ja, het gaat om je kleinheid: je bent een nietje voor wat de Heere tegen u zegt, zei de dominee. Ik heb
God, nietiger dan nietig, minder dan niks. ‘Piet moet grotelijks begeerd dit Pascha met u te houden.
Pietje worden.’ ‘Je zonden moeten wonden worden.’
Want alleen als je zelf niks meer kunt, heb je een verlos- Franca Treur: “Zo preekten ze in onze kerk: separerend.
ser nodig. Als een dode zondaar ‘in het dodelijkst tijds- Ze maken onderscheid tussen de twee groepen en spre-
gewricht’ ‘gearresteerd’ wordt, dan wordt hij een ‘zoe- ken die apart aan.”
ker naar God’. En in die ‘wezenlijke schuldontdekking’ Kon je dat ‘separerend preken’ ook aan de stem
‘spreekt God hem vrij van schuld en straf’ omwille van horen?
de verdienste van Christus. De bekeerde zondaar verlaat “Als dominee Tanis in mijn kerk ‘O gemeente’ snikte,
hoorde je hoe hij ons de hemel gunde, of liever: de hel
“Een bekering begint altijd misgunde. Hij had oprecht medelijden met de onbekeer-
den. En in de toepassing aan het einde van de preek
met je ‘helwaardigheid’. sprak hij de uitverkorenen heel anders toe: heel rustig.
Emotioneel werd hij vooral om de nog niet bekeerde
Je moet je ‘een blinde mol’ gelovigen jaloers te maken. Hij prees de hemel aan alsof
het om een heerlijke taart ging.”
“Zijn stemverheffingen en -dalingen sleepten je door
voelen.” de preek heen. Hij maakte je bang door je je te laten
voorstellen hoe het is om voor Gods rechterstoel te
staan en Gods genade niet te hebben ervaren. Hoewel je
‘het klatergoud van de wereld’ en vestigt zijn hoop al- zelf niks aan je redding kunt bijdragen, moet je wel de
leen nog op God. Soms praten uitverkorenen er graag middelen (kerkgaan, bijbellezen) gebruiken. Je bent al-
over, maar er zijn ook ‘stillen in den lande’.” tijd verwijtbaar dat je dat niet genoeg hebt gedaan. ‘Dan
“Het is een taal die de gewone gelovige buitensluit.
Omdat iedereen natuurlijk de hel wil ontlopen, is iedere zeg je: o had ik maar, had ik maar …’ Dat zei hij vaak, en
dan liet hij een stilte vallen: de rillingen liepen over mijn
ONZE TAAL 2019 — 12 zijn de kerkenraden erg beducht voor ‘valse bekeringen’. preek van drie kwartier en een lang gebed kwam het
gelovige heel gretig om iets van God te ervaren. Daarom
rug. Direct daarna volgde een smekend gebed. Na een
Zulke mensen mogen niet aanzitten aan het Heilig
zingen van een psalm op hele noten in de berijming van
1773 als een enorme opluchting – eindelijk was het emo-
Avondmaal, want dan zouden ze dat sacrament ont-
heiligen.”
tioneel appèl voorbij.”
Dan ‘eet men zich een oordeel’, toch? In Hoor nu mijn
Dat klinkt allemaal vrij huiveringwekkend. Was er
stem durft tante Ma wel aan het Avondmaal deel te
vering?
nemen.
“Ja. Aan het Avondmaal deelnemen is ‘een voorsmaakje binnen het geloof ook ruimte voor lucht, voor relati-
“Op zaterdagavond deden we spelletjes, bijvoorbeeld
krijgen van de hemel’, maar als je daar niet hoort te zit- ‘Wie weet de meeste bijbelse namen met een A?’ En op
24 ten, berg je dan maar …” zondagavond leerden ik en mijn drie broers onze cate-