Page 14 - OnzeTaal_april2019_HR

Een wereldberoemd schilderij van

de 450 jaar geleden overleden
Pieter Bruegel verbeeldt zo’n
honderd bekende spreekwoorden.
Wat wilde de schilder laten zien?
De verdorvenheid van de wereld?
Of de rijkdom van de taal?

HANS BEELEN EN JOS WILMOTS

Speuren naar spreekwoorden

Het beroemde taalschilderij van Pieter Bruegel de Oude

Eergisteren heb ik bij meneer Stevens, de zoon ergisteren heb ik bij meneer Stevens, de zoon Pieter Bruegel de Oude, de Vlaamse schilder die precies
van degene die ooit een mooie verzameling van degene die ooit een mooie verzameling 450 jaar geleden zijn laatste adem uitblies, tientallen
schilderijen bezat, het stuk van de oude Bruegel schilderijen bezat, het stuk van de oude uitdrukkingen uit de Nederlandse taal in beeld gebracht?
“ met de titel De blauwe huik gezien, dat tal van E Bruegel met de titel De blauwe huik gezien, dat
spreekwoorden letterlijk in beeld brengt en zeer tal van spreekwoorden letterlijk in beeld brengt en zeer OVERSPEL
zeker prachtig is.” Dat noteerde de dichter-diplomaat Het schilderij zelf zwijgt in alle talen. Maar wat zeker
ONZE TAAL 2019 — 4 tegenwoordig bekendstaat onder de naam Nederlandse panelen waarop het in olieverf is uitgevoerd, meten
Constantijn Huygens op 11 juni 1676 in zijn dagboek.
is: het werk imponeert op het eerste gezicht door zijn
royale formaat en levendige compositie. De eikenhouten
Toen Huygens als eerste het kunstwerk beschreef dat
spreekwoorden, was het al bijna 120 jaar oud. Pas in 1913
1,17 bij 1,63 meter. Op dit grote vlak krioelt het van de
dook het door Huygens beschreven origineel weer op, in
figuren. Door de hoge horizon, het perspectief schuin
van boven en de diagonale structurering is er in het
een Engels landhuis. Tegenwoordig hangt het in Berlijn.
Nog steeds is dit wereldberoemde schilderij in raadselen
over de voorstelling kan laten glijden om alle details
gehuld. Wie het werk in opdracht heeft gegeven of wie
de eerste bezitter van het doek was, weten we niet. Ook beeld veel ruimte, zodat de toeschouwer rustig zijn blik
aandachtig in zich op te nemen.
de oorspronkelijke titel is in de nevel van het verleden Vooraan in het midden springen twee figuren in het
14 verloren gegaan. Met welke bedoeling en voor wie heeft oog. Aan hen heeft het schilderij de titel te danken