Page 9 - OnzeTaal_april2019_HR

#ONZETAAL Praat mee over allerlei kwesties op www.facebook.com/onzetaal, en op Twitter: @onzetaal.

DIALECT SPREKEN MET DE CHIHUAHUA
REDACTIE ONZE TAAL

oen we ons afvroegen hoeveel Wat de dingen zijn die dieren moe- Of de dieren alles begrijpen? Natuur-
T mensen tegen hun huisdier zou- ten aanhoren? Natuurlijk worden er lijk! Zolang de mensen maar spreken
den praten, hadden we wel vermoed steevast leuke dierendingen verboden: in de taal die ze na aan het hart ligt:
dat het er veel zouden zijn, maar dat de bank openkrabben, in iemands vin- hun moedertaal of dialect. Zoals
het uiteindelijk ging om ruim 99% ger bijten, op het hoofd van het baasje iemand schrijft: “Voordat we onze
van de huisdierbezitters, was boven zitten. Maar bovenal worden de dieren chihuahua kregen, heb ik duidelijke
verwachting. Dat percentage kwam overladen met zoete complimentjes: afspraken gemaakt met mijn man
naar voren uit een onderzoekje dat dat we dialect met haar zouden
we deden naar dit onderwerp. Bijna - Wie is het leukste katje van de spreken.”
duizend mensen namen eraan deel. wereld en omstreken? Er zijn ook meertalige huisdieren
Voor de meeste mensen is het dus - Jij bent de allerliefste hamster van en zelfs doofheid is geen bezwaar
nogal wiedes dat je praat tegen de alle-lieve-hamstertjesland. voor een doeltreffende communica-
dieren om je heen: “Het is toch een tie, melden verschillende katten-
huisgenoot?”, “Het heeft toch oor- De dieren horen ook uit-en-te-na wat eigenaren. Volgens hen begrijpt hun
tjes?”, en “Waarom zou je dieren in het baasje gaat doen (nogal eens in de poes gebarentaal of kan die liplezen.
huis halen als je er toch niet mee wilt derde persoon): Praten met dieren gebeurt dus
praten?” op grote schaal. Dat verdient groot
Wat voor dier het is, maakt daarbij - Het baasje gaat weer; tot vanavond! onderzoek, zou je denken. Inmiddels
niet veel uit. Katten, honden en paar- - Het vrouwtje gaat brokjes kopen. staat dat ook te gebeuren. Leonie
den natuurlijk, maar ook konijnen - Mama is weer thuis. Cornips van het Meertens Instituut
worden genoemd, en koeien, kippen, is recentelijk gestart met een studie
vissen, wandelende takken, lieve- En er is het nodige overleg (ook, maar naar communicatie tussen mens en
heersbeestjes. En daar blijft het niet minder vaak in de derde persoon): dier. Wat zegt Cornips zelf tegen
bij. Veel mensen bekennen dat ze haar huisdier? “Dat ik van haar hou,
praten tegen álles: ze zeggen ‘sorry’ - Wil Gijsje brokjes? in Limburgs dialect.”
bij het aanstoten van een stoel, en - Je zou niet meer zo vaak blaffen,
er klinken bemoedigende woorden hè?
tegen een vastgelopen robotstofzui- - Vind je het goed als ik je bakje
ger of een overhellende boom. ergens anders zet?

dan hoor je voortdurend wie ‘op’ wie jarige heb ik natuurlijk al vele malen te vader dood STOP datum crematie volgt
‘zit’: Robèrt zit op Evelien, Jamie op maken gehad met ziekte en verdriet in STOP’.
Nikkie, en Sarah dus op Merel. mijn directe omgeving. Als ik dan met Bij lezing van het stuk in Onze Taal
Dit gebruik van op iemand zitten lijkt de betrokkenen schriftelijk of monde- begon ik me ook af te vragen wat de
alleen maar voor te komen in Wie is de ling contact heb, gebruik ik steevast de reden is dat je bepaalde woorden graag
Mol? Daarbuiten kun je wel ‘op iemand volgende zin: “Koester vooral de mooie hoort als je iemand hebt verloren, en
zijn’ (dat wil zeggen: verliefd zijn op momenten en de fijne herinneringen!” waarom andere helemaal niet. De reac-
die persoon) of ‘ergens op zitten’ (op In de loop der jaren heb ik gemerkt dat tie ‘Ik weet niet wat ik moet zeggen’
een stoel, en ook op bijvoorbeeld ten- mensen die een dierbare hebben verlo- was voor mij een van de geruststellend-
nis), maar niet ‘op iemand zitten’ – ren, hieruit troost en bemoediging ste. Dat is omdat die weergeeft wat je
tenminste niet als je daarmee wilt zeg- kunnen putten. voelt: dat je de hele situatie even niet
gen dat je hem of haar verdenkt of op kunt bevatten, dat je je niet kunt voor-
het oog hebt. stellen dat iemand er niet meer is. Mis-
WOORDEN BIJ SLECHT schien weet je helemaal niet hoe je je
NIEUWS [2] voelt na zo’n bericht, en moet het
WOORDEN BIJ SLECHT EMMA KEMP - AMSTERDAM nieuws even landen. Het hoeft namelijk
NIEUWS [1] niet altijd om de boodschapper te gaan,
SIPCO HELLINGA - ARNHEM n het februari/maartnummer doet de ontvanger heeft net ook een heel
I Saskia Aukema verslag van een on- vervelend bericht gehoord. En soms
askia Aukema schrijft in haar derzoekje naar de vraag ‘Welke woor- heeft niemand zin om iets te zeggen; ONZE TAAL 2019 — 4
S artikel ‘Welke woorden werken bij den werken bij slecht nieuws?’ Toen ik ook daarom werkt ‘Ik weet niet wat
slecht nieuws?’ (Onze Taal februari/ dat las, herinnerde ik me dat bij mij ik moet zeggen’: daar hoeft niemand
maart) over dingen die je beter niet het vertellen dat mijn moeder, en later antwoord op te geven. Net als op een
kunt zeggen als iemand iets ergs is mijn vader, was overleden al korte tijd telegram.
overkomen, en wat je in plaats daarvan daarna bijna een zakelijke aangelegen-
wél zou kunnen zeggen. Een zeer inte- heid werd. Liever had ik het bericht als Een langere versie van deze reactie is
ressant en leerzaam artikel. Als zestig- telegram opgestuurd: ‘Droevig nieuws: eerder verschenen op Neerlandistiek.nl.  9