Page 17 - OnzeTaal_april2019_HR

DE
VOOR DE KLAS

CRAEMER

SCHOOLVAK NEDERLANDS
Erica Bathoorn Doen, Ruud!

Herinnert u zich een les die, misschien zelfs ls er iets is wat taalkundig in Vlaanderen nog
ook tot uw eigen verrassing, opvallend goed steeds stof doet opwaaien, dan is het wel de
aansloeg? A positie van de standaardtaal. Eind februari
In een 5-vwo-klas hadden we het vorig jaar in de litera- stelde Stefan Grondelaers, verbonden aan de Radboud
tuurles over autobiografische romans. Ik vertelde de Universiteit Nijmegen, in een opiniestuk in De Stan-
klas dat ik vanaf mijn vijftiende tot mijn achttiende daard dat wie de standaardtaal als norm blijft propage-
een dagboek had bijgehouden. Om dat te doen, zei ik, ren, een achterhoedegevecht voert. Hij verwijst daar-
hoef je echt geen volleerd schrijver te zijn, getuige de bij naar de Taalunie, die onlangs in haar nieuwe ‘Visie-
taalfoutjes die ik toen maakte. Op mijn bekentenis dat tekst’ de taalvariatie binnen en buiten de standaard-
ik destijds iedere dag een pagina schreef, kwamen de taal erkent. De VRT, de Vlaamse publieke omroep, kan
gebruikelijke uitspraken: “Leerlingen in de jaren ne- daar volgens hem een voorbeeld aan nemen. (Zie ook
gentig hadden écht geen leven”, en “Wat moet het blz. 33 van dit nummer.)
leven zonder Insta er toen zielig uit hebben gezien.” Over de VRT wil ik het hier niet hebben, wél over
Maar andere leerlingen vroegen ook of ik juist het dag- mijn brede glimlach toen ik Grondelaers’ stuk las. Een
boek dat ik in 5 vwo had geschreven, de volgende les glimlach, omdat ik blij ben met alle mensen – en dat
mee wilde nemen en eruit wilde voorlezen. zijn er steeds meer – die durven te zeggen dat vast-
houden aan het algemeen Nederlands als norm niet
Hoe verliep de les? haalbaar is. Ik erger me mateloos wanneer journalis-
De volgende les, op 5 maart, had ik het dagboek bij me. ten als Joël De Ceulaer en Mia Doornaert vanuit een
Ik zou hun het fragment voorlezen van 5 maart 1994, taalkundige ivoren toren lachen met iedereen die de
toen ik zelf in 5 vwo zat. En zij zouden vervolgens ook standaardtaal niet perfect beheerst. Ik zal het blijven
een dagboekfragment gaan schrijven. Toevallig was dit herhalen tot ik erbij neerval: de standaardtaal is de
een pittig stuk van mij als onzekere, verliefde en ver- Vlaming door de strot geramd als haast ‘vreemde
twijfelde puber: “Mijn gevoelens van liefdesverdriet taal’. Het was een taal die je op school leerde, en die je
(als ik mijn verhaal van gisteren teruglees herken ik de hoorde gebruiken door nieuwspresentatoren. De dage-
kenmerken ervan) zijn vandaag gelukkig grotendeels, lijkse taal is intussen vervangen door de tussentaal:
mede dankzij de hulp van mama gisteravond, omgezet een taalvariant die zich tussen de standaardtaal en het
in haat. Toen Corneliek en ik vanmiddag even in het dialect bevindt, en die je onder meer hoort in Vlaamse
restaurant in de HEMA zaten, bedachten we wat moge- soaps en series. Het ideaal dat ook op mijn school en
lijkheden om wraak te nemen: de banden van zijn rode aan mijn Universiteit Gent werd gepropageerd, is het
Fiatje lekprikken, de ruitenwissers eraf trekken en de Nederlands van nieuwsankers Martine Tanghe en
leukste, witte stippen op zijn roestig wrak spuiten, zo- Bavo Claes. Jongeren kunnen en willen de Tanghe- en
dat hij in een paddenstoel naar huis moest rijden. Ik Claes-norm niet meer imiteren, aldus Grondelaers.
ben zo onwijs over Tom heen.” De reactie uit de klas Moet het Standaardnederlands nog steeds de norm
was evenzo pittig: “OMG, gelukkig bent u ondanks uw zijn op onze scholen? Ja, maar het is helemaal niet erg
jeugd toch een stabiele juffrouw geworden.” als leraren er af en toe van afwijken. Het belangrijkste
En zo las ik dat ze op 5 maart 2018 hun eerste rijles is dat kinderen weten dat er verschillende varianten
hadden in een witte Mini, het graf bezochten van hun van het Nederlands bestaan, en dat ze weten dat bij
geliefde opa, en een Facetimegesprek voerden met hun andere contexten een andere variant hoort. De stan-
heimelijke liefde. daardtaal zal straks alleen nog bestaan als geschreven
taal, en in een aantal gesproken contexten. Wat zou
Erica Bathoorn (42) was tot en met 2018 docent Neder- daar in godsnaam dramatisch aan zijn?
lands op het Newmancollege en Markenhage in Breda. Gelukkig ben ik niet de enige die er zo over denkt.
Ze is nu medior docent Nederlands bij het TalenCentrum Of wat dacht u van deze oproep van VRT-taaladviseur
van de Nederlandse Defensie Academie. Daarnaast is ze Ruud Hendrickx naar aanleiding van Grondelaers’
sinds 2016 auteur bij Noordhoff Uitgevers. stuk: “We broeden hier op een idee. Wat vinden jullie
van een VRT Taal-borrel waar je alleen naar binnen
mag als je bij de ingang slaagt voor de VRT-stemtest?
ONZE TAAL 2019 — 4
Het idee erachter is: wie zo hard roept dat alleen
Nieuwsnederlands acceptabel is, moet maar eens
bewijzen dat hij of zij die norm haalt.” Doen, Ruud.
Gewoon doen!

ANN DE CRAEMER

17