Page 22 - OnzeTaal_april2019_HR

vinden we het perfect normaal dat een pianist met twee
handen speelt, maar kunnen we niet met twee handen
schrijven? Of met de ene een landschap tekenen, en met
de andere de bijbehorende tekst schrijven? Vooralsnog
leverden mijn pogingen alleen spiegelschrift op, maar
met een beetje training moet het lukken, denk ik nog
steeds.”
TIJDSDRUK
“Tijdsdruk kan ook helpen: ik heb mezelf ooit aan een
experiment onderworpen om erachter te komen hoe bij
mij ideeën en associaties ontstaan. Met een stapel pa-
pier voor me en een vriend die elke twee minuten een
stopwatch indrukte, begon ik te tekenen. Als hij ‘stop’
zei, moest ik aan een nieuwe tekening beginnen. Op
deze manier dwong ik mezelf in korte tijd iets te maken
dat ergens op sloeg. Toen bleek dat ik vaak ruim voor de
tijd klaar was, maakten we er een minuut van. Maar zelfs
in die ene minuut kreeg ik wel tien ingevingen voor te-
keningen. Mijn hoofd werd warm en ik vroeg me af: hoe
werkt dit? Het experiment maakte me ervan bewust dat
er een gigantisch reservoir aan ideeën in mijn hoofd
zit.”
“Inmiddels maak ik daar bewust gebruik van. Zo deed
ik in het Stedelijk Museum in Amsterdam een live-per-
formance waarbij ik vierentwintig uur aaneengesloten
tekende op een iPad die verbonden was met een canvas-
printer. Een etmaal en eenenzeventig tekeningen later
bekeek ik uitgeput en met gezwollen voeten het resul-
taat. Wat ik in de laatste fase maakte, was verreweg het
interessantst. Maar ook wat ik die eerste uren maakte,
zou later dienen als inspiratiebron voor schilderijen-
reeksen. Het dwars door de vermoeidheid heen gaan
bracht me in een dronken, euforische toestand; de ratio
verdwijnt, het proces stuwt zichzelf voort. Ik begon op kan stimulerend werken, omdat je snel moet reageren op
een gegeven moment zelfs simultaan te werken, met wat er in de zaal gebeurt. Men noemt dat ‘improviseren’;
twee prenten tegelijk. De tekeningen zelf werden nader- ik noem het liever ‘creëren op de plaats’. Het woord
hand overigens gecremeerd, en de as in urnen gedaan. improviseren vind ik zoiets raars in dit verband; alsof je
Het ging me niet om het eindresultaat, maar om het moet dweilen terwijl de kraan openstaat. Terwijl het
proces.” erom gaat dat je actief iets maakt. Mensen die me één
keer zien spelen, denken vaak dat ik alles ter plekke be-
ASSOCIATIEF denk, maar net als met tekenen ben ik vaak jarenlang
Wat leerde het proces u? met bepaalde thema’s bezig.”
“Dat tijd mijn bondgenoot is. Goeie zinnen en tekenin-
gen staan bij mij doorgaans binnen twee minuten op pa- HERENLEED
pier. Als ik langer aan iets werk, ben ik vaak ontevreden. Als keuzetekst koos u een ‘ultrakort verhaal’ van
Omgekeerd maak ik gebruik van traagheid, een ánder Armando. Hebben hij en u iets gemeen?
soort snelheid als het ware: ideeën laten rijpen. Zo werk “Ik ontdekte Armando via het geweldige televisie-
ik één à twee keer per week aan een reeks die ik ‘car- programma Herenleed, waarin hij met Cherry Duyns
toons zonder tekeningen’ noem. Dan ga ik zitten en en Johnny van Doorn een fantastisch drietal vormde.
Hun sketches werden niet geponeerd als zijnde grappig,
“Als er al regels zijn, moet er waren geen moppen, er was geen clou, maar het
absurdisme en het talige ervan trokken me enorm aan,
je die snel overtreden. Ik heb maakten iets los.”
Kamagurka rolt met zijn bureaustoel naar de teken-

daar wel feeling voor.” tafel om de bundel Ter plekke van Armando erbij te
pakken. “Ik herken in hem het associatieve, het vrije.”
keuze graag van het moment zélf wilde laten afhangen.
Van tevoren mailde Kamagurka dat hij de definitieve
ONZE TAAL 2019 — 4 dan zo’n drie uur laat rijpen. De beste vondsten verwerk teksten aangestreept.” Dan, plechtig: “Ik kies voor een
schrijf ik associatief reeksen zinnen voor me uit die ik
Bladerend door de verhalenbundel: “Ik had al een paar
ik tot tekeningen, met de tekst eronder of in een ballon.
verhaal waarin ik mijzelf herken. Het heet ‘Een war-
hoofd’.” Zacht, maar expressief begint hij voor te lezen:
Of ze verdwijnen, dat kan ook.”
Ontstaat zó bij u een zin als: “Ik wil alleen nog in een
“Een kathedraal langs de buitenmuur beklimmen, dat
rubberen Boeing stappen, zo’n vliegtuig dat ‘boeing,

Als hij klaar is, starend naar de bladzijde: “Zo’n goeie
boeing’ doet bij het neervallen”?
tekst! Er zitten prachtige vondsten bij. Waar haalt hij
Kamagurka knikt. “Toen ik het woord boeing een keer leek hem wel wat ...”
uitsprak, zag ik ineens die stuiterbal voor me. Toen wist het vandaan? Zo’n verhaal bevat voor mij allerlei inspi-
22 ik: dat ga ik gebruiken. Ook de aanwezigheid van publiek rerende beelden en associaties.”