Krijgen windrichtingen een hoofdletter?

Noorden, oosten, zuiden en westen krijgen normaal gesproken een kleine letter, net als westelijk, oosters, westerling enz. In bijvoorbeeld Zuid-Frankrijk en het Verre Oosten zijn hoofdletters wél juist.

De namen van de windrichtingen schrijf je meestal met kleine letters:

De wind komt uit het noorden.
Moslims bidden in Nederland naar het oosten.
We rijden naar het zuiden.
Den Haag ligt in het westen van Nederland.

Zuid-Frankrijk

In enkele specifieke gevallen krijgen windrichtingen wél een hoofdletter.

Dat is om te beginnen het geval als de windrichting of windstreek deel uitmaakt van een aardrijkskundige aanduiding: Amsterdam-West, Zuid-Frankrijk, Oost-Duitsland, Zuidwest-Spanje, enz. Dat geldt overigens ook voor (richtings)bepalingen als midden, centraal, boven en stad: Midden-Amerika, Centraal-Afrika, Mexico-Stad, enz.

Nabije Oosten

Een windrichting kan ook als ‘los’ woord – soms met een bijvoeglijk naamwoord ervoor – een specifiek geografisch, economisch of politiek gebied aanduiden. Ook dan gebruik je een hoofdletter. Een aantal veelvoorkomende voorbeelden:

het Westen: West-Europa en Noord-Amerika samen
het Mondiale Zuiden (ook wel: het Globale Zuiden): de landen die vroeger ‘ontwikkelingslanden’ en ‘derdewereldlanden’ genoemd werden
de verschillen tussen Noord en Zuid (Vlaanderen en Nederland; de (meestal rijke) landen op het noordelijk halfrond tegenover de (vaak arme) landen op het zuidelijk halfrond)
het Nabije Oosten, het Midden-Oosten, het Verre Oosten
het (Hoge) Noorden: Noorwegen, Finland en Zweden, of: Groningen, Friesland en Drenthe
het Wilde Westen (in de Verenigde Staten)

Oosters, westers, zuidelijk, noorderling

Afleidingen als oosters, westers, zuidelijk en westerling zijn altijd met kleine letters: niet-westerse allochtonen, oosterse muziek, het zuidelijk halfrond, zuidelijk Europa, in noordelijke richting, oosterlingen en westerlingen.

Zuidelijk Afrika wordt vaak wel met een hoofdletter geschreven als een specifiek gebied in de zuidelijke helft van Afrika bedoeld wordt (zie ook Wikipedia). Deze aanduiding is ontstaan ter onderscheiding van Zuid-Afrika, dat een land aanduidt. Overigens is zuidelijk Afrika zeker niet fout: daarmee druk je uit dat je niet een specifiek gebied bedoelt, maar het zuiden van dit werelddeel.

Zuid-Afrikaans, Oost-Vlaming e.d.

Afleidingen van namen als Zuid-Afrika, Zuid-Frankrijk en Oost-Vlaanderen behouden de beide hoofdletters en het streepje: Zuid-Afrikaans, Zuid-Afrikaan, Zuid-Frans, Oost-Vlaams, Oost-Vlaming. Zie voor meer uitleg en voorbeelden deze pagina.