Wat is juist: ‘dansen naar het pijpen van iemand’ of ‘dansen naar de pijpen van iemand’?
Het is allebei mogelijk. In beide gevallen dans je willoos rond op de maat van de muziek die een ander speelt: je doet wat een ander wil.
Dansen naar het pijpen
In dansen naar het pijpen van anderen is pijpen een werkwoord. Het pijpen betekent ‘het fluiten’. Als je precies op de maat danst van het fluiten van anderen, doe je precies wat zij willen. Je laat je in feite dus de wet voorschrijven.
Dansen naar de pijpen
In dansen naar de pijpen van anderen is pijpen het meervoud van het zelfstandig naamwoord pijp. De betekenis is hetzelfde: je danst precies op de maat van de muziek die uit de pijpen (‘fluiten’) van de anderen komt. Je hebt dus geen eigen wil.
In sommige adviesboeken wordt dansen naar de pijpen van iemand afgekeurd, maar dat is onterecht. De uitdrukking komt al vanaf haar ontstaan (in de vijftiende eeuw) voor met de lidwoorden de én het. In welke vorm de uitdrukking het oudst is, is niet meer na te gaan. De woordenboeken vermelden dan ook beide varianten gelijkwaardig naast elkaar. Er zijn echter mensen die alleen dansen naar het pijpen van iemand juist vinden.
Blij met deze uitleg?
Met een donatie van € 5 steun je Onze Taal. Bedankt!
Naar iemands pijpen dansen komt mogelijk uit een verhaal in de Bijbel. In het bijbelboek Matteüs (hoofdstuk 11, vers 16-17) zegt Jezus: “Waarmee zal ik de mensen van deze generatie vergelijken? Ze lijken op kinderen die op het marktplein zitten en elkaar toeroepen: ‘Toen we voor jullie op de fluit speelden, wilden jullie niet dansen, toen we een klaaglied zongen, wilden jullie niet rouwen.’”
Frans, Engels, Duits
In andere talen zijn vergelijkbare uitdrukkingen ontstaan:
- Frans: aller aux flûtes de quelqu’un, ‘gaan naar de fluiten (= pijpen) van iemand’.
- Engels: to dance to a person’s pipe/piping/whistle/tune(s), ‘dansen naar de pijp/het pijpen/de fluit/de melodie(ën) van iemand’.
- Duits: nach jemandes Pfeife/Geige tanzen, ‘naar iemands pijp/viool dansen’.
