Wat zijn homoniemen?

Homoniemen zijn woorden die er hetzelfde uitzien en hetzelfde klinken, maar een verschillende betekenis hebben. Bijvoorbeeld bank (om op te zitten) en bank (als geldinstelling).

Andere voorbeelden van homoniemen zijn slot (‘sluiting’, ‘kasteel’) en dom (‘onbenullig’ en ‘kathedraal’). Naast homoniemen bestaan er homofonen: woorden die hetzelfde klinken, maar verschillend worden geschreven. Bijvoorbeeld hart en hard, en wijds (‘iets wijds dragen’) en weids (‘een weids uitzicht’).

Er zijn ook homografen (of homogrammen): op schrift is er dan geen verschil te zien, maar de uitspraak verschilt afhankelijk van de betekenis. Een voorbeeld is verspringen. Als je dat uitspreekt als vérspringen betekent het ‘zo ver mogelijk springen’. Bij de uitspraak verspríngen horen de betekenissen ‘ineens van plaats veranderen’, ‘niet in één lijn liggen’.

Homo- betekent in al deze woorden ‘hetzelfde’. Het komt uit het klassiek Grieks.

Klik op het tabblad ‘Voorbeelden’ hierboven voor meer voorbeelden van homoniemen, homofonen en homografen.

Blij met deze uitleg?

Met een donatie van € 5 steun je Onze Taal. Bedankt!

Toch nog een vraag?

Onze taaladviseurs staan elke werkdag voor je klaar.
https://onzetaal.nl/taalloket/vraag-stellen

Hieronder staan voorbeelden van homoniemen, homofonen en homografen. Er zijn er heel veel te vinden in Battus’ Opperlandse taal- en letterkunde.

Homoniemen

arm: lichaamsdeel / niet rijk
bank: zitmeubel / geldinstelling
beer: roofdier / ondersteuning van een muur
bel: schel / blaasje, groot glas van een bepaalde drank
bestand: wapenstilstand / in staat te weerstaan
bevallen: behagen / een kind ter wereld brengen
beurs: overrijp, bont en blauw / geldbuidel, markt waar men handelt
bus: trommel, doos / autobus
cru: ruw, grof / wijnoogst
curie: bestuursorgaan / eenheid van radioactieve straling
deken: kleed / geestelijke
draagbaar: gedragen kunnende worden / brancard
gerecht: rechtbank / maaltijd
graven: spitten / adellijke personen
griep: meertandige mestvork / influenza
ijlen: spoeden / verward spreken (door hoge koorts)
kappen: door hakken omslaan / het haar opmaken
kater: dier / naweeën van een drinkgelag
kop: beker / hoofd
kies: maaltand / fijngevoelig, behoorlijk
kit: kolenemmer / kleefmiddel
klokken: het geluid ‘klok’ maken (bij drinken) / tijd registreren
klossen (lomp lopen / op een klos winden)
knots: dikke stok / stapelgek
kolder: leren harnas / dwaasheid
koper: iemand die koopt / metaal
kraal: bolletje (aan een ketting) / afgeperkte ruimte voor vee
kras: schram / krachtig, flink (ondanks ouderdom)
krijt: strijdperk / witte stof om mee te schrijven (op een schoolbord, op straat)
kuur: geneeswijze / gril
kussen: hoofdkussen / zoenen
laken: verwijten / beddegoed
libel: schotschrift / insect
licht: schijnsel / niet zwaar
lik: gevangenis / kleine hoeveelheid
lokaal: plaatselijk / zaal, ruimte
maal: keer / maaltijd
manen: (nek)haren (van een paard) / aansporen
marine: zeemacht / donkerblauw
monster: gedrocht / proefstuk, staal
paaien: tevredenstellen / paren (van vissen)
pad: smal weggetje / amfibie
pap: brij / vader (aanspreekvorm)
patent: akte / uitstekend (er patent uitzien)
pitten: slapen / meervoud van pit
punt: spits / leesteken
raad: advies / college
rooien: klaarspelen / uit de grond halen
schaal: schotel / verhoudingsmaatstaf
schaken: het schaakspel spelen / een vrouw roven
schroef: bevestigingsmiddel / scheepsonderdeel
sirene: zangster / toestel dat een geluidssignaal geeft
slot: einde / burcht
stapel: hoop spullen / knettergek
stout: onverschrokken, ondeugend / Engels bier
straf: sterk / vergeldingsmaatregel
tieren: gedijen / lawaai maken
toeter: claxon / stomdronken
toets: proef / indrukbaar ‘blokje’
toeval: onverwachte gebeurtenis / aanval van epilepsie
traan: druppel vocht uit de ogen / vette olie afkomstig van zeedieren
vlak: oppervlak / effen, glad
vorst: koning / vrieskou
weer: gesteldheid van de atmosfeer / opnieuw
zeven: ziften / telwoord
zij: zijde / persoonlijk voornaamwoord
zinken: van zink gemaakt / naar de diepte gaan
zweren: beloven / etteren

Homofonen

baadt / baat
bereiden / berijden
gelach / gelag
hard / hart
eis / ijs
jou / jouw
lach / lag
mail / meel
nauw / nou
paard / paart
peiler / pijler
pond / pont
reizen / rijzen
steil / stijl
wei / wij
weide / wijde
zei / zij

Homografen

band: (‘bant’:) strook stof / (‘bent’:) muziekgroep
bedelen: (‘buh-délen’:) begiftigen / (‘bé-duhlen’): om een aalmoes vragen
bekeren: (‘buh-kéren’:) van mening laten veranderen / (‘bé-kuhr-en’:) een bekerwedstrijd spelen
beving: (‘béving’:) trilling / (‘buh-víng’:) vervoeging van bevangen
gang: (‘gang’:) smalle doorloop / (‘gèng’:) bende
kartel: (‘kár-tuhl’:) inkeping / (‘kartèl’:) verbond
ondergaan: (‘ondergáán’:) iets lijdzaam ondergaan / (‘óndergaan’:) de zon zien ondergaan
overweg: (‘overwég’:) overweg kunnen met iemand / (‘óverweg’:) de spoorbomen van de overweg
peer: (‘peer’) vrucht / (‘peer’, op z’n Engels) lid van dezelfde groep
pool: (‘pool’:) uiteinde van de aardas / (‘poel’:) voetbalpool
regent: (‘re-gént’:) bestuurder / (‘ré-gent’:) het regent
verspringen: (‘verspríngen’:) (van plaats) veranderen / (‘vérspringen’:) atletiekonderdeel
voorkomen: (‘vóórkomen’:) bestaan; voor de rechter komen / (‘voorkómen’:) beletten