Wat is juist als iets niet lukt: een illusie rijker zijn of een illusie armer zijn?

Een illusie armer zijn is een vaste uitdrukking. De zin ‘Na het verlies waren de volleyballers een illusie armer’ betekent dat de droom die de volleyballers hadden (kampioen worden) niet is uitgekomen.

Illusie betekent in deze uitdrukking ‘droom, droombeeld, hoopvolle verwachting, hoop’. Wie een illusie armer is, is dus een droom of hoopvolle verwachting kwijt: de werkelijkheid bleek anders te zijn. Het gevolg is teleurstelling en ‘ontnuchtering’.

Nog enkele voorbeelden met een illusie armer zijn:

• De gids was er zeker van dat we dolfijnen zouden zien, maar aan het einde van de dag voeren we een illusie armer terug naar de haven.
• We dachten dat de nieuwe school onze dochter wél goed zou begeleiden, maar al na zes weken waren we een illusie armer.
• Hij dacht dat hij in zijn eentje net zo hard trainde als in een groep, maar na de eerste training op de atletiekclub ging hij doodmoe en een illusie armer naar huis.

Wie een illusie armer is, is overigens wel een ervaring rijker - al zal dat vaak (zeker in het begin) geen troost bieden.

Illusie: ‘droom’ en ‘gezichtsbedrog’

Je kunt illusie ook in negatievere zin gebruiken. De betekenis is dan niet zozeer ‘droombeeld’ maar ‘gezichtsbedrog’, ‘verkeerde aanname’, ‘foute veronderstelling’. Bijvoorbeeld:

• Darwin maakte met zijn evolutietheorie een einde aan de illusie dat de natuur onveranderlijk zou zijn.
• Nederland dacht ook in de Tweede Wereldoorlog neutraal te kunnen blijven, maar dat was een illusie.