Wat is juist: de matras of het matras?

Het is allebei juist. Matras heeft twee geslachten: het is mannelijk (de matras) én onzijdig (het matras). In Nederland zijn de matras en het matras allebei gebruikelijk. In België komt de matras vaker voor.

Matras is van oorsprong een mannelijk woord. We hebben het in de veertiende eeuw geleend uit het Oudfrans: materas (tegenwoordig is het in het Frans matelas). In het Oudfrans was het al een mannelijk woord. Het komt vaak voor dat het woordgeslacht van een leenwoord wordt overgenomen.

Later is het matras opgekomen. Waarom dat is gebeurd, is moeilijk na te gaan. Opvallend is wel dat andere Franse leenwoorden die op -as eindigen, namelijk moeras, harnas en kompas, in het Nederlands al het-woorden waren. Daarnaast was terras aanvankelijk een de-woord, maar het staat nu ook als het-woord in de woordenboeken. Karkas is oorspronkelijk eveneens een de-woord, maar het karkas is ook juist. Al deze oude leenwoorden uit het Frans op -as zijn dus in de loop van de tijd (ook) onzijdig geworden.