Is het de appelsap of het appelsap?

Als je bijvoorbeeld zegt: ‘Mag ik de appelsap?’, suggereert dit dat er ergens een pak, fles of kan appelsap staat, en dat de spreker die verpakking met inhoud graag wil hebben. In ‘Mag ik het appelsap?’ gaat het om het sap zelf, de stofnaam. Bijvoorbeeld: ‘Mag ik het appelsap dat je net hebt uitgeperst met de sapcentrifuge?’ Dat verse sap kan natuurlijk ook in een verpakking zitten; dan zijn de en het allebei verdedigbaar.

Stofnaam: het

Als sap (en dus ook appelsap, bramensap, sinaasappelsap, enz.) gebruikt wordt als stofnaam is het een onzijdig woord met het lidwoord het. Bijvoorbeeld:

• Het appelsap werd verhit tot tachtig graden.
• Na het bramen plukken zagen mijn vingers blauw van het bramensap.
• Het druivensap wordt opgevangen en in een groot vat verzameld.

Verpakking: de 

De appelsap, de tomatensap, de sinaasappelsap, enz. worden gebruikt om een fles, kan of pak sap aan te duiden:

• Geef je mij de appelsap even aan?
• De sinaasappelsap is gaan lekken!
• Waar heb je de tomatensap gelaten?

Overigens hebben veel mensen geleerd dat het sap ‘beter’ is. Hoewel dat taalkundig niet hard te maken is, kan het soms raadzaam zijn daar toch rekening mee te houden. Met andere woorden: de sap is niet voor iedereen volledig acceptabel. 

Sap in recepten

Een twijfelgeval vormen de voorschriften in een recept. Zo is zowel ‘Voeg het tomatensap toe’ mogelijk (te lezen als: een zekere hoeveelheid sap van tomaten) als ‘Voeg de tomatensap toe’ (een klaargezet glas, schaaltje of pak, of een klaarstaande maatbeker met tomatensap). Het gebruik van het lijkt in recepten iets gewoner. Zo ook:

• Maak een dressing van de/het sinaasappelsap, olie, peper, zout, mosterd en honing.
• Doe het fruit met de/het citroensap en de suiker in de blender.