Wat is goed: bij voorbaat of bij voorbaad?

Bij voorbaat betekent ‘van tevoren’, ‘nog voordat iets gebeurd of gedaan is’. Voorbaat is een oud woord voor ‘voordeel’, of eigenlijk: ‘vooraf verkregen voordeel’. Voor- betekent hier ‘vooraf’ en baat is een oud woord voor voordeel.

Als los woord komt voorbaat niet meer voor. Het is alleen nog in gebruik in combinatie met het voorzetsel bij:

• We waren bij voorbaat al kansloos.
• Mensen met linnen tasjes vind ik bij voorbaat sympathiek.
• Graag een winkelmand of -wagen gebruiken. Bij voorbaat dank!

Baat = ‘voordeel’

Baat komt nog weleens voor, net als het bijbehorende werkwoord baten (‘helpen’). Bijvoorbeeld:

• ergens baat bij hebben (‘ergens voordeel van hebben’, ‘ergens van opknappen’)
• (de gelegenheid) te baat nemen (‘de gelegenheid aangrijpen’, ‘van de gelegenheid gebruikmaken’)
• ten bate van (‘ten gunste van’)
• kosten en baten (‘geld dat je uitgeeft en geld dat je ontvangt’)
• gebaat zijn bij ... (‘voordeel hebben van ...’, ‘erop vooruitgaan als ...’)
• het mocht niet baten (‘het was vergeefs’, ‘het hielp niet meer’)