bronst

Citaat

“Edelherten vormen in deze tijd van het jaar grote zomerroedels. De dieren leven in groepen van soms wel vijftig of zestig herten. Dé kans om in de avond tientallen herten tegelijk te zien. (...) Aan het begin van de bronst, de paartijd, zullen de groepen weer uit elkaar vallen.”
(Bron: Edelherten op de Veluwe leven nu in grote groepen – Omroep Gelderland, 5 juli 2020)

Betekenis

bronsttijd, paartijd; voortplantingsdrift bij dieren

Uitspraak

[bronst]

Woordfeit

Het woord bronst komt al in de Middeleeuwen voor in het Nederlands, al had het toen nog een iets andere betekenis. Bronst of brunst betekende ‘brand’, ‘gloed’ of ‘vuur’, en dan in het bijzonder het ‘vuur van de hel’. Ook in het Duits gebruikte men in die tijd Brunst voor ‘brand’. (Een Feuerbrunst is ook tegenwoordig nog een ‘vuurzee’.) Maar het Duitse Brunst kreeg er in de loop van de tijd een figuurlijke betekenis bij en ging ook ‘paringsdrift’ betekenen. Dat gebeurde deels door een erop lijkend woord voor ‘bronsttijd’, dat met ‘brommen’ verwant was. De bronst als brommende brand dus.

De Duitse betekenisuitbreiding zorgde er ook in het Nederlands voor dat bronst er de betekenis ‘hartstocht, paardrift’ bij kreeg. De betekenis ‘brand’ is in het Nederlands zelfs helemaal verdwenen. Inmiddels duidt bronst zowel op de voortplantingsdrift als op de periode waarin die drift het sterkst is. Als het bij de edelherten zover is, lijkt hun geluid overigens meer op brullen dan op brommen: ze burlen.