Page 31 - OnzeTaal_nov2020_HR

Foto: Peter Elenbaas
NAMEN

Van Oey Tjeng Sit

naar Tjeng Sit Oey

iet lang geleden raakte ik tij-
dens een congres in gesprek
N met een man op wiens borst
een plastic naamplaatje prijkte met
de naam Sungjae Choo. Afkomstig uit
Zuid-Korea. Ik had weleens gehoord Kunstenaar en
dat in Azië iemands voornaam zelden apotheker Oey
voorop staat (en daar dus in letterlijke Tjeng Sit (Tjeng
zin de achternaam is) maar wist na- Sit Oey).
tuurlijk niet zeker of dat hier ook zo
was. Hoe moest ik deze meneer aan-
spreken? Als ‘mister Choo’ of als ‘mis- langs overleden PvdA-politica Ing Yoe van) Chinezen in westerse landen,
ter Sungjae’? Achteraf begreep ik dat Tan. Anderen houden de Chinese tradi- zoals presentator Humberto Tan.
ik ‘mister Choo’ had kunnen zeggen. tie in ere en zetten juist hun familie- Soms is mooi te zien hoe de Chinese
Sunjae Choo paste, bij uitzondering, naam vooraan, zoals de tafeltennis- traditie in de westerse overgaat. In
de westerse volgorde toe. speelster Li Jiao. 1917, toen Oey Tjeng Sit geboren werd,
Als je niet thuis bent in de Aziati- Gelukkig hoef je bij namen van Chi- de latere Amsterdamse kunstenaar en
sche namen, valt uit de volgorde dus nezen of andere Aziaten niet altijd te apotheker, stond zijn familienaam nog
niet altijd af te leiden wat voornaam is gokken. Chinezen in Hongkong hebben voorop. Maar in 1969 schreef hij een
en wat familienaam, en verwarring ligt de – voor westerlingen handige – ge- boek onder de naam Tjeng Sit Oey.
op de loer. Ook dichter bij huis doet woonte om een westerse voornaam te En zijn kinderen, onder wie de tango-
zich dat voor. Zo zetten sommige Ne- dragen, en zetten die altijd voorop. danser René Oey, kregen Nederlandse
derlanders of Surinamers met Chinese Neem bijvoorbeeld het hoofd van de voornamen.
wortels hun Chinese voornaam voor- uitvoerende macht in Hongkong: Carrie
aan, op westerse wijze, zoals de on- Lam. Hetzelfde zie je bij (nakomelingen RIEMER REINSMA

SPREEKWOORD

EEN STEEK ONDER WATER

et is niet prettig om openlijk kri- figuurlijke wond, die meestal onzicht- wordt veroorzaakt door een steekwond.
H tiek te krijgen, en zeker niet om baar is voor anderen. De uitdrukkingen een schot onder
uitgescholden te worden. Maar wat ook Een steek onder water is een vermen- water krijgen en een steek krijgen werden
hard kan aankomen, is ‘een steek onder ging van twee andere uitdrukkingen: al minstens twee eeuwen geleden ver-
water’. Dat is een bedekt verwijt of een een schot onder water krijgen en een steek mengd tot een steek onder water krijgen.
geniepige onaangename opmerking, die krijgen. Een ‘schot onder water’ was een Het is niet duidelijk waarom dat is
je vaak precies raakt waar het pijn doet. van de gevaarlijkste treffers die een gebeurd. Misschien dacht men aan
Je kunt je vervolgens niet goed verwe- schip kon incasseren bij een gevecht op iemand die een ander onder water (dus
ren: degene die de opmerking heeft ge- zee. Als een schip onder de waterlijn ongezien) met een mes steekt. Andere
maakt, kan altijd zeggen dat je je aan- werd getroffen, kwam er namelijk met- ‘stekende’ gewaarwordingen onder
stelt of dat je zijn of haar opmerking een water naar binnen. Je zag het van water zijn bijvoorbeeld een aanval van ONZE TAAL 2020 — 11
gewoon verkeerd hebt begrepen. Als er buitenaf niet meteen, maar het schip kramp, of de steek van een kwal of
anderen bij zijn, heb je daar doorgaans was onmiddellijk in gevaar. ander dier, maar het ligt niet zo voor
ook niet veel aan. Zij merken vaak niet In de uitdrukking een steek krijgen de hand dat de uitdrukking daar iets
eens dat er iets onaangenaams voor- werd het onaangename gevoel dat mee te maken heeft.
valt. Kortom: een steek onder water het incasseren van een hatelijkheid
zorgt onverwacht voor een pijnlijke oplevert, vergeleken met de pijn die TAALADVIESDIENST
31