Page 40 - 03 Onze Taal mei-juni THEMA Taal en dier 2025 HR

We willen toch allemaal over ‘genetisch gemanipuleerd’: dat klinkt een stuk
gevaarlijker.
dat onze kat het beste uit Baasje of begeleider
Er zijn ook dieren die het vaak heel goed hebben, en dat
alle negen levens haalt? zijn onze huisdieren. Hun welzijn gaat ons aan het hart.
Bedrijven haken daarop in door ons aan te spreken op
onze sentimenten. Het kattenvoermerk Whiskas zegt
het bijvoorbeeld zo: “In welke levensfase je kat ook zit,
we hebben meer dan voldoende tips om je kat gelukkig
te houden.” Dit benadrukt niet alleen onze zorgzaamheid,
maar versterkt ook het idee dat het welzijn van onze
Maar zo zien de dierentuinen het niet. Zij werken mee aan huisdieren net zo belangrijk is als dat van onszelf. Want
soortbehoudprogramma’s (‘natuurbehoud buiten het zeg nou zelf: we willen toch allemaal dat onze kat het
natuurlijke leefgebied van het dier’), en dan is het plaatsen beste uit alle negen levens haalt?
van dieren in een ‘aan het dier aangepast verblijf’ juist iets Maar hoe zit het nou eigenlijk: zijn we de ‘baasjes’ van
goeds: je draagt hiermee bij aan de biodiversiteit. onze huisdieren, of zijn ze ‘huisgenoten’ en maken ze deel
De Rotterdamse dierentuin Blijdorp formuleert het als uit van het gezin? En: ben je ‘baasje’ of ‘begeleider’ als je
volgt: “Wij veranderen van dierentuin naar organisatie met je hond op puppycursus gaat bij een hondenschool om
voor natuurherstel”, en zij spreken dan ook van hun een diploma te halen? En wie is eigenlijk de cursist? Soms
“bewoners”. In Dierenpark Amersfoort heten die dan de een, soms de ander – dat ligt er maar net aan hoe je het
“dierbewoners”, en hun chimpansees verblijven in de framet. ■
“Chimpanseevallei”. Wil je doneren voor een specifiek dier?
Dan kun je bij de diverse dierenparken dit dier “adopteren”.
Het is allemaal positieve, diergerichte taal. Het frame is
dat wij iets voor de dieren doen, in plaats van dat zij er zijn
voor ons entertainment. Bibi Dumon Tak
Proefdieren
Maar dieren zijn er niet alleen om naar te kijken – we Gelijk benaderen
exploiteren ze ook. Op boerderijen bijvoorbeeld. De taal
die wordt gebruikt om over boerderijdieren te praten,
heeft met verschillende frames te maken. Is er sprake van
‘productievee’ of juist van ‘landbouwhuisdieren’? Worden In mijn tijd als vrijwilliger bij de Dierenambulance
ze ‘gehuisvest’ of ‘opgesloten’? En gebeurt dat dan in Amsterdam mochten we niet over dode dieren
‘stallen met weidegang’ of in ‘megastallen’ en ‘varkens- spreken. Dat zou mensen aan het schrikken kunnen
flats’? Eigenlijk is elk woord in de vorige zin aanleiding tot maken. “Ook niet als het om een duif gaat?”, vroeg ik.
een pittige discussie, en de taal rond boerderijdieren is “Ook niet als het om een duif gaat”, zeiden ze.
inmiddels behoorlijk gepolariseerd. Een interessant nieuw Het is een mooie gedachte om alle dieren gelijk te
begrip hierbij is ‘natuurlijk gedrag’ – een graadmeter voor benaderen. Om niet in soorten te denken. Het woord
diervriendelijkheid. Kunnen de dieren zich gedragen zoals plaagdier zou in dat geval verdwijnen. Net als het
ze dat zelf graag zouden willen? De Partij voor de Dieren militaristisch en vijandig klinkende invasieve soorten.
wilde dit begrip in Nederland vastgelegd hebben in de Wet Door halsbandparkieten op die manier te duiden
dieren, maar het (geaccepteerde) wetsvoorstel is vorig jaar kunnen ze eigenlijk geen goed meer doen. Terwijl het
toch weer afgeblazen. prachtige vogels zijn. Ze schreeuwen alleen een beetje.
Dieren die zich in ieder geval niet kunnen gedragen En ze zijn ook wel brutaal. Maar als mensen er een
zoals ze dat willen, zijn de proefdieren die voor de weten- gewond op straat zien zitten, zijn ze allemaal vergeten
schap gebruikt worden. In dit domein, waar medicijnen en hoe ze eerst over het dier dachten. Zelfs een gewonde
producten op dieren worden getest, is sprake van sterk rat willen ze redden.
tegenovergestelde frames. Tegenstanders spreken van Zelf wist ik niet dat ik medelijden kon voelen voor
dierenmishandeling en vinden dat dierenrechten hier met een slang met een gebroken staart. Hij was mee­
voeten getreden worden. De dierenrechtenorganisatie genomen naar een discotheek, en iemand was tijdens
Animal Rights schrijft dat dieren als “testobjecten” worden het dansen op hem gaan staan. De Dierenambulance
gebruikt – waarbij het woord object meteen gevoelsmatig werd gebeld omdat de eigenaar onvindbaar was. Het
weergeeft wat daar mis mee is. In de wetenschap zelf beest is liefdevol opgevangen in een reptielenopvang.
spreekt men liever van “diermodellen”. Tot slot gebruikt de Het is omdat dieren geen woorden hebben, en
sector ook nog de termen ‘genetisch gewijzigde dieren’ en daardoor onschuldig zijn. Ook reptielen.
‘genetisch gemodificeerde dieren’. Critici hebben het liever

40 Onze Taal

2
5

:
2
1
1
9
-
OT_2503_38-40 Dierenframing.indd 40
O T _ 2 5 0 3 _ 3 8 - 4 0 D i e r e n f r a m i n g . i n d d 4 0 2 29-04-2025 11:21 1
0
2
0
4
-