Page 31 - OnzeTaal_mei2021_HR

Foto: Rcbutcher / Wikimedia
NAMEN

Chemelot

et is een mooie, maar raad-
selachtige naam: Chemelot.
H Zo heet sinds 2002 een indus-
triegebied in Zuid-Limburg waar men
zich bezighoudt met technische ver-
nieuwingen. Toen ik er voor de eerste
keer over las, moest ik denken aan
Frans aandoende namen in de trant
van Chèvremont, Amby of Cadier –
uit te spreken als ‘Sjeemeloo’, waar-
schijnlijk? Bij mij drong ook de ge- Het terrein Chemelot bij Sittard-Geleen.
dachte aan chemie en Duimelot zich op.
Dat van de chemie klopt. In dit Waar die naam Camelot dan weer onduidelijk, maar één ding weten we
gebied staan immers de voormalige vandaan komt, is niet helemaal duide- wel: in Limburg lag het niet. Waarom
chemische fabrieken van DSM – en ter lijk. Een mogelijke plaats van her- zou je een industrieterrein “uiteraard”
plaatse wordt Chemelot dan ook met komst is Colchester, waar het Keltisch- vernoemen naar een mythisch kasteel?
de zachte Limburgse g uitgesproken. Romeinse Camulodunum gevonden is: Wie flink zijn best doet, kan in
Maar waar komt de rest van deze naam het ‘fort van Camulus’. Camulus was fabriekspijpen best de gemetselde
vandaan? Volgens de Chemelot-web- een Keltische god. Maar er zijn twee torens van weleer zien en in de contai-
site zijn er behalve chemie nog twee problemen. Ten eerste heeft Chrétien ners de kantelen. Zware chemische
andere elementen: lot (Engels voor de Troyes het niet over Camulodunum industrie met een romantisch sausje
‘plaats’) en “uiteraard” de naam van of een verfranste vorm daarvan, maar van ridders en kastelen … Het is een
het mythische kasteel Camelot. Dit over Camaalot. Verder was de schrijver verbeeldingskracht waar Chrétien de
was de verblijfplaats van de Keltische uiterst creatief in het bedenken van Troyes nog een puntje aan kan zuigen.
koning Arthur, hoofdpersoon in de nieuwe verhalen en personages.
middeleeuwse verhalen van Chrétien Of Camelot echt bestaan heeft, en
de Troyes en andere schrijvers. waar het dan gelegen heeft, is dus RIEMER REINSMA

SPREEKWOORD

WETEN WAAR ABRAHAM DE MOSTERD HAALT

an vindingrijke en succesvolle terd haalt verwijst naar dit verhaal. gaan betekende in de zeventiende eeuw
V mensen kun je zeggen: ‘Die weten Een oud woord voor een takkenbos of al in het algemeen ‘een boodschap gaan
waar Abraham de mosterd haalt.’ Wie houtstapel is namelijk mutsaard. De doen’. Abraham was dus waarschijnlijk
was die Abraham en waarom haalde hij ‘mutsaard’ waarop Abraham zijn zoon iemand die je wel om een boodschap
mosterd? neerlegt, zou verbasterd zijn tot mos- kon sturen.
De naam Abraham doet onmiddellijk terd. Toch gaat deze verklaring mank. Zo zit het dus, of toch niet? In het
denken aan Abraham uit de Bijbel, die Om te beginnen komt dat woord Duits bestaat namelijk de uitdrukking
van God de opdracht krijgt zijn zoon mutsaard in geen enkele bijbelvertaling wissen wo Barthel den Most holt. Most
Isaak aan hem te offeren op de berg voor. Bovendien past de betekenis van betekent hier ‘jonge wijn’. Is deze uit-
Moria. Abraham gehoorzaamt, laadt de uitdrukking (‘vindingrijk zijn’) niet drukking misschien ook van invloed
een bos brandhout op een ezel en gaat bij het verhaal: het neerleggen van het geweest? Het is allerminst zeker.
met Isaak op weg. Als ze bij de berg zijn meegebrachte hout wordt helemaal niet Bovendien is de herkomst van de Duitse ONZE TAAL 2021 — 5
aangekomen, bouwt hij een klein altaar, beschreven als iets waar Abraham zijn uitdrukking ook onduidelijk. Zo blijft er
legt het brandhout erop en vervolgens vindingrijkheid voor nodig heeft. toch een intrigerend los eindje over.
Isaak. Op het laatste moment voorkomt Een andere uitleg is waarschijnlijker.
God dat Abraham Isaak doodt. Daarin staat de naam Abraham voor
Een bekende verklaring voor de her- ‘een willekeurige man’ en mosterd ge-
komst van weten waar Abraham de mos- woon voor de etenswaar. Om mosterd TAALADVIESDIENST
31