Page 31 - OnzeTaal_mei2020_HR

NAMEN

Chinavirus

e hebben het alleen nog
maar over ‘het corona-
W virus’, maar in januari was
het in grote delen van de wereld nog
heel gewoon om te spreken van ‘het
chinavirus’ en ‘het wuhanvirus’. Niet
onredelijk: algemeen wordt aangeno-
men dat het virus zich voor het eerst
heeft gemanifesteerd in de Chinese
stad Wuhan. Maar beide termen wer-
den in het Westen als racistisch erva- De Chinese stad Wuhan geldt als bakermat van het coronavirus.
ren en er kwam fel protest, zozeer dat
zelfs president Trump, die graag het militairen naar Wuhan zijn over- sen noemden het ‘de Poolse ziekte’
woord chinavirus gebruikte, overstag gebracht, waar ze deelnamen aan en voor de Japanners was syfilis ‘de
ging. de Militaire Wereldspelen. Chinese zweer’, dat laatste woord
Ook China zelf protesteerde, maar Natuurlijk wil geen enkel land als vanwege het zweertje dat op de
om andere redenen. Allereerst ontken- de bakermat worden beschouwd van geïnfecteerde plek verschijnt.
de een woordvoerder van de Commu- ziekteverwekkende virussen of bacte- Allemaal hadden ze het fout.
nistische Partij dat het virus zijn op- riën. Altijd krijgen anderen de schuld. DNA-onderzoek wees in 2014 uit dat
mars in China begonnen zou zijn. Een Toen er in 1495 in Europa en Azië een de syfilisbacterie in Amerika is ont-
ander betoogde dat China het virus syfilisepidemie uitbrak, noemden de staan, een paar duizend jaar voordat
heus niet opzéttelijk had verspreid, Duitsers en Engelsen het ‘de Franse Columbus er voet aan wal zette. Dat
waarmee hij impliciet en waarschijn- ziekte’. De Fransen schoven de zwar- wil zeggen: ergens op het Amerikaanse
lijk onbedoeld de uitspraken van zijn tepiet door naar het toenmalige ko- continent – niet speciaal in de Ver-
landgenoot ontkrachtte. Een derde ninkrijk Napels (‘Napolitaanse ziek- enigde Staten. Trump hoeft het zich
functionaris beweerde dat het virus in te’), terwijl de Nederlanders, Italianen, dus niet achteraf aan te trekken.
de Verenigde Staten begonnen zou Portugezen en Noord-Afrikanen over
zijn: in 2019 zou het door Amerikaanse ‘de Spaanse ziekte’ spraken. De Rus- RIEMER REINSMA

SPREEKWOORD

IEMAND VOOR JE INNEMEN

J e hebt van die uitdrukkingen waar- geef je uiting aan wat de actie van de opwekkend, aardig, charmant’) komt
van je – als je de eerste woorden
kinderen met jou deed: die won jou
die betekenis nog terug. Je kunt ook
hebt uitgesproken en niet meer terug voor hen. Doordat ze hun oma moed ‘ingenomen zijn met iets’. Dat wil zeg-
kunt – spijt hebt dat ze in je opkwa- kwamen inzingen, vond je ze meteen gen dat je er plezier over hebt of tevre-
men. Want zodra het begin over je lip- sympathiek. den over bent.
pen is gekomen, raak je in de knoop. Het werkwoord innemen heeft als In de uitdrukking iemand voor/tegen
De uitdrukking iemand voor je innemen oudste betekenissen ‘naar binnen je innemen heeft innemen een neutrale
is zo’n geval. Stel dat je wilt zeggen dat brengen’ en ‘in je bezit brengen’. Daar- betekenis (‘bepaalde gevoelens opwek-
je het heel leuk vond om te zien hoe uit ontstonden allerlei andere beteke- ken’). Gecombineerd met voor wordt de
een buurvrouw door haar kleinkinderen nissen, waaronder ‘in beslag nemen, ander in beslag genomen door positieve
werd toegezongen tijdens de corona- veroveren’. In een zin als ‘Het mooie gevoelens, zoals in ‘Dat lieve gebaar ONZE TAAL 2020 — 5
quarantaine. Dat kan dan zo gaan: ‘Dat uitzicht heeft het hele gezelschap in- nam mij voor de buurkinderen in.’ Met
lieve gebaar nam die kinderen echt … genomen’ werd die betekenis figuur- tegen gebeurt dat juist door negatieve
eh … nam mij voor die kinderen … nou lijk toegepast. Innemen betekende hier gevoelens: ‘Zijn rechtlijnigheid neemt
ja: ik vond dat dus lief!’ ‘in positieve zin je gevoelens in beslag anderen soms tegen hem in.’
Wat moet het zijn? ‘Dat lieve gebaar nemen’, oftewel: ‘bekoren, gunstig
nam mij voor die kinderen in.’ Daarmee stemmen’. In innemend (‘genegenheid TAALADVIESDIENST
31