Page 34 - OnzeTaal_mei2020_HR

BOEKEN

Over nieuwe uitgaven in taalkundig Nederland en België. Vermelding in deze rubriek betekent
niet dat de redactie ze aanbeveelt. Prijzen onder voorbehoud. RAYMOND NOË

HISTORISCHE REBUSSEN lastig uit elkaar te houden zijn als om woordvorming en zinsbouw (met
Een rebus is een beeld-taalpuzzel, het gaat om de vorm (bijvoorbeeld name voor het Nederlands) te be-
waarin woorden ‘vertaald’ zijn in katheder en katheter) of de betekenis schrijven. Ook komen de raakvlakken
afbeeldingen – rebus is Latijn voor (absurd en bizar). tussen de morfologie en de syntaxis
‘door middel van dingen’. Een een- Schrijfwijzer van Jan Renkema is een aan bod, en die tussen de morfologie
voudig voorbeeld is ‘I  Amsterdam’, uitgave van Boom en kost € 49,95 en de fonologie (klankleer). Het boek
waarin het hartje staat voor ‘love’. (gebonden, 618 blz.). veronderstelt bij de lezer geen taal-
Dat ‘vertalen’ kan letterlijk, of over- ISBN 978 90 244 0968 6 kundige voorkennis.
drachtelijk via de klank van het uit- Morfologie en syntaxis van Hans
gebeelde, of door gebruik te maken EVOLUTIE EN TAAL Smessaert e.a. is een uitgave van
van associatie. Rebussen bestaan al Hoe de mens heeft kunnen worden Acco en kost € 45,50 (ingenaaid,
sinds de Oudheid en zijn ook vaak te wat hij is, is een vraag waar weten- 400 blz.).
vinden in middeleeuwse beeldende schappers al heel lang mee bezig zijn. ISBN 978 94 634 4683 9
kunst – waarin ook allerlei beeld- Waarom is onze genetische evolutie zo
symboliek verborgen zit. anders verlopen dan bijvoorbeeld die EN VERDER
Emeritus hoogleraar kunstgeschie- van de chimpansee? In haar boek Vuur, • De Gids. Het aprilnummer van dit
denis Jos Koldeweij schreef er een taal, schoonheid, tijd zoekt de Britse literaire tijdschrift is gewijd aan
informatief en mooi verzorgd boekje wetenschapper en journalist Gaia “verkeerde woorden, ongemakkelijke
over, waarin hij vooral kijkt naar Vince naar een deel van het antwoord woorden, moeilijke woorden, pijnlijke
rebussen uit de late Middeleeuwen. door te bekijken met welke culturele woorden, struikelwoorden, ontwijk-
Onderwerpen die aan bod komen, hulpmiddelen de mens zijn eigen ont- woorden, waakwoorden, bijtwoorden
zijn onder meer muzikale rebussen, wikkeling beïnvloed en bevorderd (…) en andere concrete voorbeelden
meertalige rebussen en de rebussen heeft (en hoe dat in zijn werk ging). van taalongemak”. Zie De-gids.nl.
in het werk van schilders als Jan van Ze heeft gekozen voor vier onder- Losse nummers kosten € 7,95; een
Eyck, Jan Provoost en Hieronymus werpen: de beheersing van het vuur, proefabonnement € 7,50.
Bosch. onze aandacht voor schoonheid en de • Niederländische Wortbildung (€ 28,–,
Rebussen, van duivels tot Bosch. ‘Wat beleving daarvan, ons tijdsbesef – en ISBN 978 3 416 04071 6) en Syntax
baat kaars of bril, als de uil niet kijken uiteraard de taal, waarin we kennis der niederländischen Sprache (€ 36,–,
wil’ is een uitgave van Vantilt en konden vastleggen en overdragen, en ISBN 978 3 416 03374 9), beide van
kost € 15,– (ingenaaid, 96 blz.). waarmee we ideeën konden uitwisse- Heribert Streicher en Isabel Visser.
ISBN 978 94 6004 474 8 len en de sociale interactie bevorde- Twee Duitse naslagwerken over de
ren. Het boek is vertaald door Rogier woordvorming en de zinsbouw van het
TAALADVIEZEN van Kappel. Nederlands, verschenen bij Bouvier
De Schrijfwijzer van Jan Renkema is al Vuur, taal, schoonheid, tijd. Hoe culturele (Bouvier-verlag.de).
veertig jaar het bekendste taaladvies- evolutie de mens heeft gevormd is een • KERN Nederlands taal & cultuur van
boek over het Nederlands, en ook het uitgave van Atlas Contact en kost Theo Witte e.v.a. “Een informatief en
succesvolste: er zijn 450.000 exem- € 26,99 (gelijmd, 400 blz.). mooi schoolboek over Nederlandse
ONZE TAAL 2020 — 5 werk is geheel herzien en geactuali- MORFOLOGIE EN SYNTAXIS kwesties over taal, communicatie 
ISBN 978 90 4503 287 0
plaren van verkocht. De onlangs ver-
taal en cultuur, dat je ook na je
schenen zesde editie van dit naslag-
schooltijd wilt houden” – waarin
en literatuur worden uitgediept.
De morfologie is de wetenschappelijke
seerd, en uitgebreid met hoofdstuk-
studie van de structuur en de vorming
Boom voortgezet onderwijs, € 62,50
ken over ‘schrijven voor online media’
van woorden; de syntaxis bestudeert
en ‘academisch schrijven’. Op de bij-
(gebonden, 272 blz.).
behorende website Schrijfwijzer.nl is
een elektronische versie van het boek
delen en zinnen, oftewel de zinsbouw.
Morfologie en syntaxis biedt een syste-
te vinden, plus oefeningen en video’s de opbouw en structuur van zins- ISBN 978 94 9286 288 4
met uitleg – en ook het zogeheten matisch overzicht van het begrippen-
34 Verwarwoordenboek, met termen die apparaat dat de taalkunde hanteert