Page 20 - OnzeTaal_mei2020_HR

TAALTOESTANDEN MARC VAN OOSTENDORP

De achtergronden bij het taalnieuws. Foto: Saskia Aukema

Zonder eindexamen Nederlands beter af?

ijdens gezondere jaren is iedereen die een eind-
examenkandidaat kent, in mei gespannen: de
T centrale examens van de middelbare school be-
ginnen meestal in de tweede week van mei. Maar dit jaar
is dat niet het geval: sinds begin april weten de meeste
eindexamenkandidaten waar ze aan toe zijn – hun eind-
cijfer wordt uitsluitend bepaald door de eerder in het
schooljaar afgenomen schoolexamens.
Voor het schoolvak Nederlands heeft dat strikt geno-
men meer consequenties dan voor sommige andere vak-
ken. Waar bij wiskunde tijdens het centraal examen alle
onderdelen aan de orde komen die eerder al in school-
examens zijn getoetst, is er bij Nederlands een splitsing.
Tijdens schoolexamens wordt onder andere kennis over
literatuur en literatuurgeschiedenis getoetst, en ook
schriftelijke en mondelinge taalvaardigheid, terwijl het
bij het centraal examen gaat om leesvaardigheid: hoe
goed zijn de leerlingen in het lezen van teksten?
GEEN CREATIVITEIT
Een onderdeel dat normaliter verantwoordelijk is voor
vijftig procent van het eindcijfer, vervalt dus ineens
helemaal. Is dat erg? “We hebben die leesvaardigheid
misschien niet getoetst,” relativeert Karin Echten van
het St. Bonifatiuscollege in Utrecht, “maar we hebben
het wel zes jaar lang uitentreuren geoefend.”
Het hangt er ook van af wat je precies onder leesvaar-
digheid verstaat, aldus Thomas de Bruijn van het Pax
Christi College in Druten. “Wij geven onze scholieren ik mijn scholieren voldoende ken. Na de schoolexamens
een debatopdracht die ze goed moeten voorbereiden. zijn ze eigenlijk klaar.” Leesvaardigheid moet volgens
Dat lukt ze niet als ze niet goed kunnen lezen.” Boven- hem “natuurlijk” getoetst worden, “maar meer dan tien
dien vinden veel leraren het centraal examen toch al procent van het eindcijfer moet dat niet uitmaken”.
niet representatief voor hun vak: “Je kunt er niet in uit-
blinken, er zit geen creativiteit in”, zegt Nienke Nagel- COHORT
maeker van het Goudse Coornhert Gymnasium. “Je kunt Toch lijkt het vooralsnog onwaarschijnlijk dat het cen-
niet laten zien dat je echt goed bent in taal.” traal eindexamen helemaal wordt afgeschaft – al is het
maar omdat het dan voor alle andere vakken ook zou
Veel leraren vinden het moeten verdwijnen. Hoe zou het er dan uit moeten zien?
Echten: “Ik zou graag willen dat er wat meer vakinhoud
centraal examen toch in het eindexamen komt. Dat de teksten geen opinie-
artikelen zijn over willekeurige onderwerpen, maar op
al niet representatief zijn minst over taalkunde en literatuur gaan. Hopelijk
geeft deze ongelukkige situatie de aanzet om nog eens
voor hun vak. goed naar het examen te kijken.” Nagelmaeker denkt
daar anders over: “Ze hoeven niet allemaal neerlandici
te worden.” Zij vindt dat er meer schrijfvaardigheid in
het examen moet: “Je zou ze twee teksten kunnen laten
ONZE TAAL 2020 — 5 die in Vlaanderen, waar ze geen centraal landelijk exa- centraal schrijfexamen. Omdat dit veel correctiewerk
lezen, waarna ze zelf een synthese moeten maken.” De
Niet iedereen is er dus treurig om dat het eindexamen

niet gehouden wordt – een situatie die trouwens lijkt op
Bruijn gaat nog iets verder: “Wat mij betreft komt er een
men kennen, en alles via schoolexamens wordt getoetst.
oplevert, kun je dat ook eerder dan in mei afnemen.”

Nagelmaeker ziet in de huidige situatie ook een op-
“Het is zelfs beter”, denkt Echten. “Het schoolexamen
geeft veel meer differentiatie te zien in cijfers, in ieder
dracht voor de wetenschap: “We hebben nu een cohort
geval op onze school. En dat geldt vooral voor de betere
wordt bepaald door de leesvaardigheidstoets. Je zou
leerlingen. Het centraal eindexamen slaat alle cijfers een
kunnen onderzoeken of dat cijfer nu echt slechter voor-
beetje plat.” In die zin is het cijfer dat scholieren dit jaar studenten bij wie het cijfer voor Nederlands minder
krijgen representatiever voor wat ze kunnen. “Ik heb spelt hoe goed zij als student zullen blijken te kunnen
20 veel ervaring als docent,” zegt De Bruijn, “en ik vind dat lezen.” 