Page 19 - OnzeTaal_mei2020_HR

vinden, is ook een vorm van knechten. Ik zou willen dat
ik daarin nóg autonomer was.”
Vanwaar die haast?
“Dat zit in mij. Het is zoiets als ‘Slaap sneller want ik
heb een kussen nodig’, een mooie Jiddische uitdrukking;
ik meen dat Franz Kafka die ergens gebruikt. Ik begrijp
zelf vaak pas later wat ik aan het doen ben, ben vooral
bezig met máken. In mijn hoofd ben ik al lang weer ver-
der. Terwijl ik met een toneelgezelschap van jongeren
Hamlet ga uitvoeren, ben ik in gedachten alweer bezig
met een bewerking van Antigone.”

COMMENTAAR
Voed je je kinderen tweetalig op?
“Ik doe maar wat. Het moet gewoon leuk zijn thuis. Mijn
oudste dochter is enorm mondig, maar daar hebben we
haar niet op geprogrammeerd. Wel heb ik bij haar, zo
klein als ze was, al onze bezigheden van commentaar
voorzien: ‘We gaan naar buiten’, of: ‘Nu gaan we een
hapje eten.’ Dat doe ik overigens ook bij grote mensen.
Tijdens een lezing zeg ik rustig (Benali pakt het glas wa-
ter dat voor hem staat op): ‘Ik neem even een slokje’, en
daarna: ‘Zo, we kunnen weer.’ Zoiets werkt enorm rust-
Foto: Linda Stulic Montessori Lyceum Amsterdam zei ik daarom tegen mijn
gevend op je publiek. Tijdens een schrijfworkshop op het
klas: ‘Je mag alles vergeten wat ik heb gezegd, maar dit
moet je onthouden. Dat gaat je een keer redden.’”
Hoe werkt dat dan?
“Ik zoom dan, net als Willem Wilmink, in op het vertel-
tumor is geopereerd en zegt dat ze “een luikje in haar procedé. Een kanteling van vijf graden kan al goed wer-
hoofd heeft”: dat is natuurlijk een briljante zin. Van ken. Ik laat leerlingen daarom ook liever een verhaal
Blamans Eenzaam avontuur bleef me vooral haar lef bij, vanuit een hond vertellen dan dat ze óver die hond
om in de jaren veertig in de Rotterdamse De Vlieger- schrijven. Die perspectiefwisseling, die parallax, moeten
straat zó over homoseksualiteit te schrijven. Daar heb ze vooral vóélen. Zodra ze over de drempel van de inle-
je ‘cojones’, ballen, voor nodig. En Mulisch zag dingen, ving stappen, ervaren ze dat met taal alles mogelijk is.
reflecteerde op zichzelf, had gevoel voor humor én was Ik ben dan ook gecharmeerd van Het boek van de denk-
autonoom: heel on-Nederlands. Hij was veel meer beeldige wezens van de Argentijnse schrijver Jorge Luis
avant-gardist dan we denken, iemand die allerlei taal- Borges, of van Cees Buddingh’s gedicht ‘De blauwbil-
registers met elkaar verbond. Heel inspirerend, omdat gorgel’. Als schrijver wil je voortdurend die ontdek-
ik me in verschillende circuits beweeg – de radio- en kingstocht maken, kijken waar de verbeelding je brengt.”
televisiewereld, het onderwijs, het clubcircuit, de jonge- Zuchtend: “Er is gewoon nog enorm veel te doen.”
ren in Amsterdam-West – en ik met die meerstemmig- Van wie moet dat?
heid een veel groter spectrum kan bereiken.” “Van God. Van Spinoza. ‘Maar ik krijg zo’n drang van
binnen’, schreef Annie M.G. Schmidt in haar beroemde
HAAST gedicht ‘De spin Sebastiaan’. Het is die gekte van Don
“Waar ik soms moe van word, is dat mensen denken: Quichot. Elke ochtend vertel ik mijn dochter over de
die Benali doet maar wat. Omdat ik zoveel verschillende domme ridder Don Quichot, die in een ruimte vol heer-
dingen doe. Dan roepen ze op Facebook dat ik een op- lijke dingen, appels, sinaasappels, zoetigheden, zeker
portunist ben. Het is ook een vorm van geestelijke lui-
heid als mensen niet de moeite nemen om het grotere
plaatje te zien. Want dan zien ze dat alles wat ik doe de “Als schrijver wil je voort-
uitkomst is van onderzoek, van zoeken naar waarheid.
Het is geen ijdelheid of narcisme. Ik twijfel vaak.” durend kijken waar de
Wat vind je van het predicaat ‘knuffel-Marokkaan’?
Benali vindt het duidelijk geen prettige vraag. “Neder- verbeelding je brengt.”
landers hebben de neiging een belediging in de vorm van
een compliment te verpakken. Als je een publiek per-
soon bent met een andere achtergrond, gaan mensen al weet dat hij in de schatkamer van Ali Baba is beland.
snel zoeken naar het etnische randje. En nee, niemand Maar als hij bij de uitgang op zijn schouder wordt getikt,
wil ‘knuffel-Marokkaan’, ‘troetel-Turk’ of ‘huisslaaf’ blijkt hij in de supermarkt te zijn en moet hij betalen.
worden genoemd. Ik denk vaak: het is inmiddels toch Mijn dochter moet daar vreselijk om lachen.”
wel duidelijk wie of wat ik ben? Dat heb ik tien jaar “Zet de bril op van de taal en de wereld wordt één ONZE TAAL 2020 — 5
geleden toch allemaal al eens uitgelegd? Mensen blijven grote grot van Ali Baba. Maar dan is er de werkelijkheid,
maar avonden organiseren rond dit thema; laatst nog de realiteit van het kapitalisme … Wat me brengt op
was ik op zo’n bijeenkomst met de Rotterdamse burge- mijn volgende afspraak: ik moet zo naar Rotterdam, naar
meester Aboutaleb over etniciteit en afkomst, en dan het Maritiem Museum, voor mijn boekje over piraten dat
hoor ik die jongeren erover praten alsof ze levenslang in het najaar uitkomt. Mijn voorouders waren piraten en
hebben. Ik voel dan vooral een enorme haast. Je steeds ik hoop zeer dat ik ze daar op een afbeelding aantref.”
moeten bezighouden met wat ándere mensen belangrijk Benali trekt de muts over zijn hoofd. En weg is hij.  19