Page 17 - OnzeTaal_mei2020_HR

taal kun je pas dichten. Er wordt nogal nativistisch ge-
dacht over taal – je drinkt uit de bron van de taal, de taal
zit in je bloed … Geen taal kan meer of minder dan je
denkt. Waarom zou het Nederlands zich niet lenen voor
romans of gedichten?”

ZUNIGHEID
Wie beweert dan dat het Nederlands geen taal is voor
Abdelkader Benali literatuur?
“Dat krijg ik terug van de lezer; die heeft opvattingen
Abdelkader Benali (1975) werd in Marokko geboren over de taal die uit de negentiende eeuw stammen: dat
en groeide op in Rotterdam. Na zijn succesvolle Nederland de Romantiek heeft gemist, de romantische
debuut Bruiloft aan zee publiceerde hij romans, dicht- antenne mist. Er zijn zelfs mensen die beweren dat het
bundels, toneelstukken en journalistieke teksten. Hij Nederlands intrinsiek ongeschikt is om poëtische kwali-
kreeg diverse prijzen, waaronder de Libris Literatuur teit te hebben.”
Prijs in 2003, voor zijn tweede roman, De langver- Stapten sommige auteurs daarom in de jaren vijftig
wachte. Voor televisie maakte hij onder meer het lite- over op het Engels?
ratuurprogramma Benali boekt en de culinaire repor- “Je doelt op Gerard Reve? Dat leverde weinig op. Nee, ik
tagereeks Chez Benali, waarin hij met zijn vrouw Saida heb het vooral over de receptie van het geschrevene. Het
Nadi-Benali en hun dochtertje Amber door zijn ge- heeft te maken met de Nederlandse aard, en – nu ga ik
boorteland reisde op zoek naar de geheimen van de een oordeel geven – hoe de Nederlander over zijn eigen
Marokkaanse keuken. cultuur denkt. Dat minimalistische, dat weinig zeggen
Als gastcolumnist schuift Benali geregeld aan bij en veel impliceren … Er is een karigheid, een zunigheid
het radioprogramma OVT. Afgelopen maart verscheen in de taal. Ik houd juist van barok. Als ik in een andere
zijn essay De vreemdeling. Racisme uitgelegd aan ons- tijd was geboren, zou ik echt tekeer zijn gegaan. Nou ja,
zelf. Begin dit jaar ontving hij de Gouden Ganzenveer dan zou ik juist normaal zijn. Maar als nieuwkomer heb
vanwege zijn “grote betekenis voor het geschreven ik natuurlijk een wat andere relatie met het Nederlands
en gedrukte woord in de Nederlandse taal”. dan andere auteurs van Nederlandse bodem; ik heb de
taal moeten ontdekken zoals een ander een land ont-
dekt.”
“Thuis spraken we Berbers. In de Koranschool kwam
daar Arabisch bij, al was het daar meer tuchtiging dan
scholing. Maar meerstemmig was mijn jeugd daardoor

“Ik heb de taal moeten

ontdekken zoals een ander
Foto: Phil Nijhuis / Hollandse Hoogte wél: Berbers, Arabisch, Rotterdams, de taal van de straat
“Met taal is alles mog elijk” een land ontdekt.”

en die van andere migranten om me heen … Het maakte
dat ik me later gemakkelijker ergens in durfde te bluf-
fen; zo ging ik na een tijdje in Italië te hebben gewoond
backpacken door Zuid-Amerika. Van Mexico-Stad tot La
Paz in Bolivia kon ik me prima verstaanbaar maken door
mijn Italiaans gewoon wat te ‘verspaansen’.”

tigd – hij heeft daar als gastarbeider gezeten – was het SPIJKER
anders gelopen.” Wat bracht je naar Italië?
Je spreekt het woord gastarbeider nogal nadrukkelijk “Ik had daar een vriendin. Ze was ook de vertaalster van
uit. mijn boeken.”
“Het is een ondergewaardeerd woord, vanwege die Is er een Italiaanse zegswijze die je aan het Nederlands
vreemde tegenstelling; een gast gaat weg, maar een zou willen geven?
arbeider heeft toch een min of meer vast contract. Een “‘Canta che ti passa’, de titel van het Italiaanse cursus-
actueel woord ook, want tegenwoordig is zowat iederéén boek dat ik gebruikte: ‘Zing totdat het overgaat’. Toen
gastarbeider; werk impliceert immers meestal ook dat je iemand op straat ’s nachts luidkeels begon te zingen en
weer optieft. Hoeveel mensen hebben nog een werkelijk ik tegen mijn toenmalige vriendin zei: ‘Wat heeft die
vaste aanstelling? Maar wat het ambassadeurschap aan- kerel?’, haalde ze haar schouders op: ‘Canta che ti passa.’
gaat: in Duitsland had ik in de taal van Goethe geschre- Ineens drong de schoonheid van de uitdrukking tot me ONZE TAAL 2020 — 5
ven, in Spanje in die van Cervantes en in Engeland in door. Maar de allermooiste zin komt van mijn oom, al
die van Shakespeare. Maar ik kwam in het Nederlands weet ik niet of hij die zelf verzonnen heeft: ‘Yazu a-di
terecht. De taal van Annie M.G. Schmidt.” qasha amasma, amasma wa-t-qasha.’” Wanneer Benali
Een ander kaliber … Berbers spreekt, krijgt zijn gezicht de zachte en tegelijk
“Ik wil niet te gewichtig doen over het Nederlands, wil plechtige uitdrukking van iemand die ineens op zijn
een beetje af van het idee dat de ene taal organischer of moedertaal overschakelt. “Het betekent zoiets als ‘Een
authentieker is dan de andere. Dat lyrische van: in díé spijker laat zich niet schillen.’ Het was mijn ooms reac-  17