Page 32 - OnzeTaal_jul_aug2021

TAALTOESTANDEN MARC VAN OOSTENDORP

De achtergronden bij het taalnieuws. Illustratie: Evalien Lang

Europa worstelt met genderneutrale taal

oe verwijs je naar mensen
zonder voortdurend duidelijk
H te maken dat je het hebt over
mannen of vrouwen? Bijvoorbeeld om-
dat het er niet toe doet? Of omdat er
personen zijn die zich niet prettig voe-
len als je ze in één van die hokjes stopt?
Wie de discussie in Nederlandse en
Vlaamse media volgt, krijgt makkelijk
de indruk dat het debat alleen bij ons
wordt gevoerd, en misschien nog in de
Engelstalige wereld. Maar heel Europa
is nu al een paar jaar in de ban van de
vraag naar genderneutrale taal.
Zo besloot de Zweedse Academie –
die de Nobelprijs voor Literatuur uit-
reikt, maar ook de Zweedse standaard-
taal vaststelt – al in 2014 dat er naast de
persoonlijke voornaamwoorden han
(‘hij’) en hon (‘zij’) ook een neutraal hen
moest zijn. Dat woord staat sindsdien
in de officiële woordenlijst van de Aca-
demie, het Zweedse equivalent van het
Groene Boekje. Het wordt momenteel
in de Zweedse geschreven media ge-
bruikt in ongeveer de helft van alle
keren dat er naar een persoon wordt
verwezen.
Datzelfde hen is ook een van de keuzes van pleitbezor- zeggen, maar er zijn er ook die pleiten voor een ‘gender-
gers van een Nederlandse genderneutrale taal (de andere pauze’: je moet op de plaats van het sterretje even in-
is die): ‘Hen komt morgen.’ De Zweden hebben het zelf houden en dus Lehrer...in zeggen. Aan de genderpauze
uit het Fins, dat traditioneel nooit verschil maakte tus- wijdt de Duitse Wikipedia nog eens vierduizend woorden.
sen ‘hij’ en ‘zij’, en alleen de vorm hän gebruikt.
TAALDEMOCRATIE
GENDERPAUZE In de Franstalige wereld wordt al jaren gediscussieerd
Zowel in het Duitse als in het Franse taalgebied wordt over een soortgelijke oplossing voor hetzelfde probleem,
ook alweer enige tijd gediscussieerd over genderneutrale al wordt daar in plaats van het sterretje vaak de hoge
beroepsaanduidingen. Moet je, in het Nederlands ver- punt gebruikt: enseignant·e in plaats van enseignant/
taald, leraar/lerares schrijven? Of alleen leraar? In het enseignante (‘leraar/lerares’). Voor dit doel worden
Duits lossen sommige schrijvers het probleem op met ook lage punten gebruikt (enseignant.e), of haakjes:
een ‘gendersterretje’: in plaats van Lehrer/Lehrerin enseignant(e).
ONZE TAAL 2021 — 7/8 ruim tienduizend woorden, ongeveer vijftien bladzijden een groep van 32 taalkundigen een manifest tegen ‘in-

In Frankrijk is het verzet tegen dit soort voorstellen
schrijf je Lehrer*in. De discussie hierover is fel. De pagi-
na ‘Gendersternchen’ op de Duitse Wikipedia beslaat
wel feller dan in Duitsland. In september 2020 plaatste
Onze Taal. Het teken wordt inmiddels door bijvoorbeeld
clusieve schrijfwijzen’ op de opiniewebsite Marianne en
Duitse juristen en de Duitse katholieke kerk gebruikt.
in mei 2021 publiceerde de Académie française een open
Anderzijds wees het zeer invloedrijke Gesellschaft für
brief waarin de grote woorden niet werden geschuwd:
deutsche Sprache in mei van dit jaar het gebruik van het
degenen die pleitten voor inclusieve schrijfvormen zou-
sterretje af.
“ademhaling en logica van de taal schenden”, ingaan
Hoe dan ook is het sterretje natuurlijk alleen een op-

lossing voor de schrijftaal: hoe spreek je ‘*’ uit? Sommi- den “ruw de natuurlijke taalontwikkeling verstoren”, de
tegen de “taaldemocratie”, en alsof dat alles niet erg
ge sprekers van het Duits vinden dat je in gesproken taal genoeg was: “de rol van het Engels als lingua franca ver-
32 de mannelijke en de vrouwelijke vorm alsnog voluit moet sterken”. Later die maand bepaalde de Franse minister