Page 26 - OnzeTaal_juliaug2020_HR

Beeld: Rogier Huurman / Onze Taal eniging bestaan, toch is er niet zoiets als een Nederland-

Er mag dan een Nederlandse Esperantojongerenver-

se identiteit binnen de Esperantobeweging – daarvoor is
het te veel een “wereldscene”, aldus Konijnenberg.
“Veel leden vinden het idee van gelijkheid tussen ver-
schillende volkeren een nobel ideaal om na te streven.”
Dat de verschillen tussen de diverse nationaliteiten weg-
vallen, ondervond hij aan den lijve: “Toen ik eens op een
congres was, duurde het een dag voor ik doorhad dat
een meisje uit Slovenië kwam en niet uit Nederland. We
spraken elkaar alleen in Esperanto, dus aan de taal kon
ik het niet horen.”

LINKS
“Esperantisten zijn nieuwsgierig en hebben graag con-
tact met mensen uit andere landen”, aldus Huurman.
“Ze hebben vaak een bèta- of een talenachtergrond en
zijn op politiek vlak groen en links.” En Ertl voegt eraan
toe: “Er zijn ook relatief veel vegetariërs en transgen-
ders. En mensen met autisme, en computerprogram-
meurs. Ik denk dat de autisten tot de gemeenschap aan-
getrokken worden omdat ze zich er geaccepteerd voelen,
Met Nederlanders en Belgen op en de programmeurs omdat ze in de taal een logische
reis naar een congres. structuur vinden.”
“Er is een hele cultuur om de Esperantobeweging
ontstaan”, zegt Huurman. “We hebben eigen literatuur
KROKODILI en muziek. Bij elke jongerenbijeenkomst is er ten min-
Esperanto is net zozeer een gemeenschap als een taal, ste één concert in het Esperanto.” Ertl: “We lezen zowel
zegt Huurman. “Heel kenmerkend voor ons is bijvoor- originele als vertaalde literatuur. En in de Esperanto-
beeld het fenomeen ‘karavanoj’. Als er een bijeenkomst muziek bestaat er ook van alles: rap, hiphop, folk, rock,
in het buitenland is, zijn er altijd wel mensen die uit on- reggae en pop.”
geveer dezelfde richting komen. Daar reizen we dan ge- Het lijkt alsof het Esperanto alles in zich heeft om
zamenlijk per trein naartoe. Op die manier kun je elkaar tot een wereldtaal uit te groeien. Toch nam het succes
al leren kennen en met elkaar praten voordat de bijeen- snel af toen het Engels de dominante wereldtaal werd
komst überhaupt is begonnen.” (zie ook het kader hieronder). Dat de taal overeind is
Ertl weet nog een ander voorbeeld waaruit blijkt dat gebleven, is beslist ook te danken aan een klein groepje
een sterk gemeenschapsgevoel hoog in het vaandel jongeren. 
staat. “Op internationale bijeenkomsten praten sommi-
ge esperantisten uit hetzelfde land weleens in hun eigen
taal met elkaar, waardoor anderen hen niet kunnen ver-
staan. Dan ben je aan het ‘krokodillen’, ‘krokodili’ in Esperanto
het Esperanto. Daar spreken we elkaar dan op aan.”
Waar dat woord krokodili precies vandaan komt, is trou- Esperanto is een relatief makkelijk te leren internatio-
wens onduidelijk. Wel zijn er vergelijkbare termen die nale kunsttaal, die in 1887 is ontworpen door de Poolse
met dit onderwerp te maken hebben. Huurman: “Zo be- taalkundige Lejzer Zamenhof. Volgens de statistieken
zijn er in de wereld zo’n twee miljoen sprekers.
De taal was eind negentiende eeuw en begin twin-
“Leden streven naar gelijkheid tigste eeuw in opmars, tot de Eerste Wereldoorlog
tussen verschillende volkeren.” uitbrak. “Toen was het ineens veel minder populair
om samen te werken met mensen uit andere landen
en solidair te zijn”, aldus vertaler Marc Konijnenberg,
lid van de Nederlandse Esperanto-Jongeren (NEJ).
tekent aligatori dat je in een andere taal dan je moeder- Tussen de twee wereldoorlogen was er een opleving,
taal spreekt tegen iemand die die taal wél als moedertaal maar tijdens de Tweede Wereldoorlog werd het weer
heeft, bijvoorbeeld omdat je die taal beter wilt leren not done om Esperanto te spreken. Adolf Hitler zag
spreken. En kajmani is als je in een taal spreekt die noch esperantisten als een bedreiging en liet hen door de
jouw taal is noch die van je gesprekspartner.” nazi’s vervolgen. Konijnenberg: “Je was in gevaar als
ONZE TAAL 2020 — 7/8 Al sinds de jaren negentig bestaat er een feestritueel dat een steeds dominantere positie en verdween het
je Esperanto sprak. Door de oorlogen is het aantal
LA BAMBA
sprekers enorm gedaald.” Na 1945 kreeg het Engels
kenmerkend is voor de Esperantojongerencultuur. “Dan
Esperanto hoe langer hoe meer naar de achtergrond.
Een aantal bekende nationale en internationale
staan we in een cirkel te dansen op de Esperantoversie

van het nummer ‘La bamba’,” legt Ertl uit, “terwijl er
esperantisten zijn voormalig minister-president
Willem Drees, de Russische schrijver en filosoof
steeds één persoon in het midden danst. Wanneer je er
genoeg van hebt, kies je iemand uit de buitencirkel, je
Pelé, zakenman George Soros en taalkundige en Onze
geeft drie zoenen op de wang en dan ruil je van plaats.”
Taal-medewerker Marc van Oostendorp, die ook
Hoewel dit allemaal niet erg modern en hip klinkt, is het Tolstoj, de voormalige Braziliaanse topvoetballer
toch typisch een jongerenritueel. Bij de ouderenafdeling de eerste Nederlandse hoogleraar Esperanto was.
26 vond het geen weerklank, weet Huurman.