Page 25 - OnzeTaal_juliaug2020_HR

regel voor alle werkwoorden. “Alle werkwoorden in de het Esperanto dan ook de makkelijkste taal voor haar?
tegenwoordige tijd eindigen op -as, die in de verleden “Omdat ik met alle vier de talen ben opgegroeid, is voor
tijd op -is en die in de toekomstige tijd op -os.” Wat het mij de ene taal niet makkelijker dan de andere. Maar ob-
volgens Konijnenberg ook gemakkelijk maakt, is dat jectief gezien is het Esperanto veel simpeler en logischer
werkwoorden niet hoeven te worden vervoegd. “Een dan het Nederlands – al helemaal vergeleken met het
vervoeging als ‘Ik loop’ naast ‘Wij lopen’ bestaat niet in Frans of het Hongaars.”
het Esperanto. Zowel ik, jij als wij wordt gecombineerd Voor Ertl was het heel fijn om lid te kunnen worden
met het hele werkwoord.” van de NEJ. “Ik ben in mijn leven heel vaak verhuisd en
Bovendien heeft iedere letter één klank en iedere
klank één letter. Wel heeft het Esperanto-alfabet twee heb veel in het buitenland gewoond. Daardoor heb ik
Beeld: Ĵeremi Bert, Rogier Huurman en Marc Konijnenberg / Onze Taal der (omgekeerd) dakje. Wie iemand Esperanto hoort Esperanto spreek. Esperanto is eigenlijk mijn dorp.”
geen vaste plek waar ik thuishoor en waar mijn vrienden
letters meer dan het Latijnse: de q, w, x en y doen niet
zijn. Maar de Esperantogemeenschap is mijn sociale
fundament, waar ik mensen al m’n hele leven ken. Ik
mee, maar er zijn zes extra letters – de ĉ, ĝ, ĥ, ĵ, ŝ en ŭ –
die een iets andere klank weergeven dan de letters zon-
heb er ook mijn vriend ontmoet, met wie ik elke dag
spreken, denkt al snel aan Italiaans of Spaans. Begrijpe-
MATJES
lijk, vindt Konijnenberg: “Veel woorden eindigen op een
De leden zien elkaar maandelijks, vertelt Ertl. “Dan
o of een a.”
doen we spelletjes of we maken een uitstapje.” Ook gaat
UITZONDERINGEN
de vereniging geregeld naar internationale bijeenkom-
sten in het buitenland om jonge esperantisten uit de
Dat het Esperanto zich zo snel laat leren, komt volgens
Huurman niet alleen door het ontbreken van uitzonde-
hele wereld te ontmoeten, een belangrijk onderdeel van
de Esperantocultuur. Daar spelen ze spelletjes, luisteren
ringen. “Als je een taal ontwerpt met een vooropgezet
plan, kun je die zo makkelijk of moeilijk maken als je
naar presentaties over uiteenlopende onderwerpen, vol-
gen taallessen, kijken films en dansen. En ze praten er
wilt. Lejzer Zamenhof, die het Esperanto eind negentien-
natuurlijk veel Esperanto met elkaar. “Het is te vergelij-
“Zelfs uit het Nederlands zijn ken met jongerenkampen”, zegt Huurman.
Hoewel ouderen – volgens Huurman grotendeels ge-

er woorden te herkennen, pensioneerden of mensen met kinderen die al het huis
uit zijn – soortgelijke activiteiten ondernemen, zijn er
zoals strando voor ‘strand’.” ook verschillen. “Jongeren zijn meer gericht op muziek,
terwijl ouderen meer boekpresentaties doen.” Boven-
dien reizen de jongeren veel meer; de ouderen komen
vaker samen op lokale bijeenkomsten. Daarnaast wor-
de eeuw bedacht, sprak zelf meerdere talen en wist wat den de prijzen voor de congressen voor jongeren erg laag
de moeilijkheden van al die talen waren. Voor het Espe- gehouden. “Dat betekent wel dat we op matjes of in sta-
ranto is hij die uit de weg gegaan.” pelbedden slapen, terwijl de ouderen op bijeenkomsten
Als je al een beetje talenkennis hebt, komt dat goed meer luxe hebben.” De jongeren hebben ook geen le-
van pas bij het leren van het vocabulaire, legt Konijnen- denblad, maar een digitale nieuwsbrief; ze communice-
berg uit. “In het Esperanto zijn een heleboel woorden ren sowieso meer via internet. 
ontleend aan het Frans, Latijn, Duits en Engels. Zelfs
uit het Nederlands zijn er woorden te herkennen, zoals
strando voor ‘strand’ en melki voor ‘een koe melken’.
Waarom begint iemand Esperanto te leren? Bij Huur-
man was het “uit pure nieuwsgierigheid”. “Tijdens mijn Nederlandse Esperanto-Jongeren
middelbareschooltijd, toen ik zestien was, begon ik met (NEJ)
een online cursus”, vertelt hij. Een paar jaar was hij een
“onzichtbare esperantist die er verder niks mee deed”, Nederland telt één jongerenvereniging voor esperan-
tot hij op zijn achttiende een maand lang nóg een online tisten: de Nederlandse Esperanto-Jongeren (NEJ). Het
cursus deed. “Het jaar erop ging ik naar het Internatio- aantal leden fluctueert nogal door de jaren heen, al-
naal Jongerencongres in Tsjechië. Dat was mijn vuurdoop, dus penningmeester Rogier Huurman. In 1965 telde
want toen ging ik niet meer alleen online maar ook in het de vereniging 13 leden, waarna het aantal omhoog-
echt met jongeren in Esperanto praten. Sindsdien ben ik kroop richting 50. In 1987 was het hoogtepunt: toen
er constant mee bezig gebleven en ben ik elk jaar naar had de NEJ 101 leden. Nu zijn het er 35. Huurman:
minstens drie internationale bijeenkomsten geweest.” “Maar we weten niet hoeveel jongeren via de vele
online cursussen actief zijn. Ik schat dat er duizenden
VIER TALEN Nederlandse jongeren zijn die het spreken.”
De meeste jongeren gaan uit eigen beweging Esperanto Lid worden kan op iedere leeftijd, maar er zijn op
leren, maar dat geldt niet voor Klara Ertl (25, tutor psy- dit moment geen leden onder de twintig. De maxi-
chologie), die met maar liefst vier talen opgroeide. “Mijn mumleeftijd is onlangs verhoogd van 30 naar 35 jaar;
moeder was Française, mijn vader is een Hongaar. Ze daarna kunnen leden doorstromen naar de vereniging
hebben elkaar ontmoet tijdens een Esperantobijeen- voor volwassenen: Esperanto Nederland. De meeste
komst in Frankrijk, zijn getrouwd en zijn in Nederland leden van de NEJ zijn hogeropgeleid, en van de 35 ONZE TAAL 2020 — 7/8
gaan wonen. Tegen mij spraken ze hun eigen taal, met leden zijn er slechts 8 vrouw.
elkaar Esperanto, en mijn oppas sprak Nederlands met Deze zomer zou in Nederland het Internationaal
me.” Dat is bijzonder, zegt Ertl, want “er zijn heel weinig Jongerencongres (in het Esperanto: Internacia
esperantisten die de taal hebben meegekregen van hun Junulara Kongreso, of IJK) plaatsvinden, maar door
ouders”. de coronacrisis wordt dat verplaatst naar de zomer
Omdat er ook vrienden uit de Esperantogemeenschap van 2022.
over de vloer kwamen, pikte Ertl de taal nog meer op. Is 25