Page 31 - OnzeTaal_jan2020_HR

NAMEN

Boebie

illustratie Frank Dam nlangs werden twee portretten

van de zogeheten Herenclub
O geveild. Het zijn twee grote
schilderijen, uit 1984/1985 en 1995,
waarop een eetclub is afgebeeld, met
als stralend middelpunt de schrijver
Harry Mulisch. Tot deze club behoorde Marike Bok, De Herenclub (1995), met Boebie Brugsma boven in het midden (met bril).
ook W.L. (Boebie) Brugsma, hoofd-
redacteur van het toenmalige weekblad
De Haagse Post. een krantenartikel aangeduid als Geen wonder dat ook veel niet-inti-
Raar verschijnsel eigenlijk, die naam “Henk (Boebie voor de vrienden) mi Brugsma’s koosnaam gebruikten.
Boebie tussen haakjes: iemand wordt Raaff”. Zelfs doodsvijanden. Neem Age Bij-
niet alleen met zijn voorletters aange- Brugsma zelf moet het prima heb- kaart (schuilnaam van Willem Frederik
duid maar óók met een bijnaam – in dit ben gevonden dat de hele wereld wist Hermans), die Brugsma in Het Parool
geval bijna meer een koosnaam. Brugs- dat zijn dierbaren hem Boebie noem- met grote regelmaat te grazen nam.
ma’s dochter Carolien: “Ik heb altijd den – misschien wilde hij zelfs stie- Hermans vond Brugsma een hoogst
begrepen dat mijn vader door zijn twee kem dat álle buitenstaanders intimi irritante wereldverbeteraar, maar
oudere zussen altijd ‘broertje’ werd zouden worden. Er is een voorval ge- noemde hem toch vaak “Boebie” of
genoemd, maar omdat hij dat als klein weest dat daarop wijst. Toen Brugsma “Boebie Brugsma”. Toen Brugsma in
mannetje niet kon uitspreken, verbas- tijdens de Tweede Wereldoorlog als 1997 overleed, had de Volkskrant het
terde hij het tot ‘Boebie’.” verzetsman was opgepakt en in het over “Willem Leonard Brugsma –
Ook bij anderen zien we zo’n bij- concentratiekamp Dachau kennis- Boebie voor intimi”. Dat was niet
naam tussen haakjes, bijvoorbeeld maakte met een zojuist gearriveerde helemaal waar: het was Boebie voor
“Benjamin (Bibi) Netanyahu”, de pre- lotgenoot, sprak hij de onsterfelijke iederéén.
mier van Israël. En de schrijver Henk woorden: “Welkom in Dachau, het
Raaff, die net als Brugsma met de bij- Oxford onder de concentratiekampen.
naam Boebie gezegend was, werd in Mijn naam is Brugsma, Boebie.” RIEMER REINSMA

SPREEKWOORD

DE DAS OMDOEN

“Het warme weer deed hem de das In figuurlijke zin betekent de das om- dus. Ook strop zelf kan trouwens ‘flinke
om”, “Zijn contact met Epstein deed doen zoveel als ‘noodlottig worden’, wat tegenvaller’ betekenen; die betekenis is
prins Andrew de das om”, “Verkeerde op allerlei manieren bedoeld kan zijn. pas in de negentiende eeuw aangetrof-
keuzes doen Terneuzen de das om”: Bijvoorbeeld dat iets iemand veel moei- fen.
de uitdrukking de das omdoen is erg te kost, dat iets een grote tegenslag is, De woorden strop en das komen na-
populair. Maar waar komt deze dat iemand er ziek van wordt, dat hij of tuurlijk ook nog in een ander verband
beeldspraak vandaan? zij wordt ontmaskerd en/of (daardoor) bij elkaar: in het woord stropdas. Dat is
ergens mee moet stoppen. Het kan ook een das die je in de vorm van een strop
Met winterse kleding heeft het in elk betekenen dat iemand overlijdt, maar om je hals doet (vandaar het woord) –
geval niets te maken. Met das is hier de meestal is het niet zó ernstig. maar met een galg heeft dat gelukkig
strop bedoeld: het touw waarmee (ver- Het eufemisme das voor ‘strop’, dat niets meer te maken. ONZE TAAL 2020 — 1
meende) misdadigers werden opgehan- waarschijnlijk uit de dieventaal stamt, is
gen. Als je iemand ‘de das omdoet’, leg minstens drie eeuwen oud. Al in 1706
je dus als straf een strop om zijn nek, werd in een grappig bedoeld spreek-
met het doel hem om het leven te woordenboek gesproken over een beul
brengen. Een verouderde variant is die iemand “een hennepen dasje om
iemand de strop om de hals doen. den hals” deed – een das van hennep TAALADVIESDIENST
31