Page 29 - OnzeTaal_jan2019_HR
P. 29
‘Nee, jij trekt
volle zalen’
Er is altijd een klein clubje mensen
dat de mode-uitdrukkingen uit hun
jeugd toch blijft gebruiken.
MARC VAN OOSTENDORP
Illustratie: Hein de Kort
oen ik eind vorig jaar op een avond in een senti-
mentele bui was en ook nog eens alleen thuis,
T dacht ik aan mijn vrienden uit de jaren negentig
en hun taaleigenaardigheden. Alles gaat voorbij, ook de
taal waarvan je ooit dacht dat ze fris was en sprekend. Ik
dacht aan een vriendin die dingen zei als “Nee, jouw ge-
zicht zetten ze op een postzegel”, en vooral: “Nee, jij
trekt volle zalen.” Dat zei ze als iemand een ander aan
het bekritiseren was. Ze zette de spreker op die manier
op zijn nummer.
‘Nee, jij trekt volle zalen’! Ik had het al tijden niet
meer gehoord. Zou er nog iemand zijn die het weleens
zegt? Je kunt dat op verschillende manieren onderzoe-
ken – manieren die in de jaren negentig zelf nog volko-
men onbereikbaar waren. Je kunt de vraag bijvoorbeeld
op Twitter gooien. Onderzoek op internet bevestigt Gipharts bewering.
Althans, eerdere bronnen dan Phileine heb ik niet kun-
ZAK VLA nen vinden. Wat bij zulk onderzoek trouwens opvalt:
Meteen kwam er antwoord. “Ik heb ’m onlangs nog dat je in teksten van oude boeken vrij goed kunt zoeken,
tegen mijn puberzoon gebruikt,” schreef een zekere maar niet in het web van die dagen. Veel mensen had-
André, “die er hartelijk om moest lachen. Wat betekent den midden jaren negentig al een internetverbinding,
dat-ie ’m niet kende.” maar bijna alles wat er toen gebeurde op het ‘wereld-
Er bleken meer mensen te zijn die de uitdrukking nog wijde web’ is onherroepelijk verloren gegaan voor het
wel gebruikten. Ze waren, voorzover dat viel na te gaan, taalonderzoek. Via Google is de eerste vindplaats een
bijna allemaal ongeveer even oud als ik – ik ben 51. boekverslag van een scholier uit 2000, over het boek
Zeventigers en dertigers zei de uitdrukking meestal van Giphart.
niets. Misschien was het zo gegaan: ooit was die manier
van zeggen in de mode gekomen. Na verloop van tijd ZETJE
hebben de meeste mensen er genoeg van, maar een Verschillende mensen bleken te menen dat de uitdruk-
enkeling blijft hem gebruiken. De uitdrukking hoort king door een cabaretier was bedacht. Theo Maassen
bij onze generatie als de discobal, die ook bij sommigen werd genoemd, maar ook Bert Visscher en Herman
nog blijkt te hangen. Finkers. In het werk van geen van deze artiesten heb ik
De opvallendste reactie kwam van Ronald Giphart de uitdrukking kunnen vinden.
(geboren in 1965, dus van de juiste leeftijd). “Ik matig Het doet er ook niet zoveel toe. Zelfs als een cabare-
me de veronderstelling aan”, schreef hij, “dat ik de eer- tier dat zo gebruikte, had hij het vermoedelijk ook weer
ste ben die de uitdrukking in een boek heeft gebruikt. van iemand anders. ‘Nee, jij trekt volle zalen’ stamt
In Phileine zegt sorry zegt de hoofdpersone: ‘Nee, jij trekt waarschijnlijk uit de jaren negentig, circuleerde toen in
volle zalen, humorloze zak vla.’” Amsterdam en kreeg door het onder jongeren populaire
boek van Giphart mogelijk een extra zetje. Zolang er ONZE TAAL 2019 — 1
WERELDWIJD WEB nog genoeg mensen uit die tijd leven, zal de uitdrukking
Phileine zegt sorry verscheen in 1996. De schrijver legde ook nog blijven bestaan, maar daarna zal die langzaam
op Twitter uit dat hij de uitdrukking leerde kennen verdwijnen. Tenzij ineens een jongere generatie die her-
tijdens een bijbaantje in het jaar dat hij aan het boek ontdekt.
schreef. Dat was bij het theaterbedrijf van Joop van den
Ende, en een collega van Giphart gebruikte de uitdruk- Eerder in een iets andere vorm verschenen op
king af en toe. Neerlandistiek.nl. 29
