Page 33 - OnzeTaal_jan2019_HR

NIEUWS

Twee keer per week taalnieuws in uw mailbox?
Meld u aan voor Taalpost: www.onzetaal.nl/taalpost. REDACTIE ONZE TAAL

Woorden van het jaar

lokkeer-Fries is eind december door Behalve die van Van Dale en Onze
B Van Dale uitgeroepen tot woord van Taal waren er meer woord-van-het-
het jaar. De Belgische winnaar van de jaarverkiezingen. Enkele winnaars:
verkiezing was moordstrookje. Het ging
de woordenboekmaker als altijd om Kinderwoord van het jaar (Ketnet)
woorden die het afgelopen jaar zijn boeie Gebaar van
ontstaan. het jaar:
Dat ligt anders bij de verkiezing van Gebaar van het jaar (Vlaams crowdfunding
Onze Taal. Onze Taal vroeg zijn leden GebarentaalCentrum)
welk woord het voorbije jaar het best crowdfunding Woord van het jaar (Cambridge
typeert. Kanshebbers voor 2018 waren Dictionary)
onder andere gele hesjes, sleepwet en De slechtste slogan (Slechteslogans.nl) nomophobia (‘de angst om zonder
laadpaalklever. Welk woord heeft ‘We doen wel vrouwen maar knippen mobiele telefoon te zitten’)
gewonnen, was bij het ter perse gaan ze niet’ (Barbier Rogier)
van dit nummer nog niet duidelijk; Meer woorden van het jaar (en het
de uitslag is op 29 december bekend- Woord van het jaar (Oxford filmpje bij het gebaar van het jaar)
gemaakt tijdens de uitzending van het Dictionaries) zijn te vinden op www.onzetaal.nl/
NPO Radio1-programma De Taalstaat. toxic (‘giftig’, in ruime betekenis) woordenvanhetjaar.

DE KWESTIE ‘Spreekwoorden beledigend
voor dieren’
Vertaling of het origineel?
preekwoorden en uitdrukkingen hebben vaak een vaste vorm.
Dat de volgers van onze sociale media ook over de S Je zegt ‘van een mug een olifant maken’, en niet bijvoorbeeld
grens kijken, blijkt wel uit de recentste peiling. ‘van een vlo een giraf maken’. Toch wordt er geregeld geprobeerd
Daarin vroegen we: in welke taal leest u boeken die iets aan die vaste uitdrukkingen te veranderen. Een jaar of vijf ge-
oorspronkelijk in het Engels geschreven zijn? Bijna leden was er de actie ‘Paarse Krokodillentranen’, die erop gericht
negenhonderd mensen reageerden. Van oorsprong was spreekwoorden te actualiseren. Niemand weet nog wat een
Engelstalige boeken lezen zij het liefst: ‘steek’ is, dus moest ‘Een zondagse steek houdt geen week’ ver-
vangen worden door ‘Een burn-out parkeer je niet even op je
in de iCloud’.
Nederlandse Vorige maand was er een ander initiatief. Uitdrukkingen die
vertaling “in de kern gewelddadig zijn tegen dieren” moeten worden aan-
gepast, volgens de Amerikaanse dierenrechtenorganisatie Peta.
15%
Het gaat dan om bijvoorbeeld ‘Beat a dead horse’ (dat volgens
in het hen beter ‘Feed a fed horse’ kan worden) en ‘Kill two birds with
Engelse one stone’ (alternatief: ‘Feed two birds with one scone’). De actie
origineel kreeg enorm veel aandacht, en ook Nederlandse kranten, websites
85% en radio- en tv-programma’s gaven reacties en zelfverzonnen
alternatieven voor Nederlandse spreekwoorden. Zo zou ‘Men moet
de huid niet verkopen voor de beer geschoten is’ voortaan kunnen
Opvallend genoeg gebruiken de twee kampen ver- luiden: ‘Men moet de buit niet verkopen voor de schat gevonden
gelijkbare argumenten: in de Nederlandse vertaling is’, en ‘de koe bij de hoorns vatten’ zou plaats kunnen maken voor
ontbreken de subtiliteiten uit het Engels, en als je ‘de roos bij de doorns vatten’.
een boek in het Engels leest, ontgaan die je. De reacties op het plan van Peta waren voor het overgrote deel
afwijzend; de taal laat zich op deze manier niet sturen, zo was
de teneur. Maar daar zal de organisatie zich niet heel druk om
maken. Als publiciteitscampagne lijkt de actie geslaagd. Een on-
derdeel daarvan was ook het voorstel om de naam van het dorpje
AGENDA
Wool in Engeland te veranderen in Vegan Wool. De gemeenteraad ONZE TAAL 2019 — 1
• 22 januari, Den Haag. Naamkundemiddag 2019. van Wool wees het voorstel gedecideerd af, maar toen had de
Lezingenprogramma. hele Brits pers er al aandacht aan besteed.
• 24 januari - 3 februari. Nationale voorleesdagen. De discussie over de dieronvriendelijkheid van spreekwoorden
Activiteiten in heel Nederland. was voor Nederland trouwens niet geheel nieuw. In november 2017
weigerden de Haagse gemeenteraadsleden van de Partij voor de
Meer info: www.onzetaal.nl/agenda. Dieren steun te geven aan een GroenLinks-motie getiteld ‘Boter
bij de vis’, vanwege deze in hun ogen dieronvriendelijke naam. 33