Page 28 - OnzeTaal_jan2019_HR
P. 28

DICHTPLAATSEN  INGMAR HEYTZE

            Dichter Ingmar Heytze over stijlfiguren, of ‘dichtplaatsen’, zoals hij ze ook wel noemt.



            De verontschuldigende wijs







                   e meeste dichters zijn nog slechter in leven dan   geen verontschuldiging, maar een aangrijpende manier
                   normale mensen. Er is dan ook veel poëzie   om aan te geven hoe eenzaam je je kunt voelen als je
            D waarin spijt wordt betuigd, soms met uitgebrei-  afwijkt van de seksuele meerderheid: “Daar is de liefde
            de excuses erbij. “Sorry dat ik het paard en de hond heb   voor bedoeld: / Romeo en Julia, / en dit is wat je denkt
            doodgeschoten”, schreef Adriaan Jaeggi, en dat is alleen   en voelt: / sorry dat ik besta.”
            nog maar de titel van de bundel.                    Overigens maakt de dichter ook nog weleens oprech-
               Deze dichtplaats lijkt beleefd, ruimhartig en humaan,   te excuses, meestal als hij erkent dat hij een geliefde
            maar is dat meestal niet. Net zoals in het echte leven is   slecht heeft behandeld, zoals Nico Slothouwer in zijn
            een verdichte verontschuldiging vaak iets anders: een   ‘Afscheid van Mariët’: “Ik wil met je naar bed. // Maar
            aanklacht, een bestraffing en soms zelfs een bedreiging,   zijn we samen daar? Welnee. / En dus, met mijn excuus
            zoals in een gedicht uit de bundel Gemraad Slasser d.d.t.   … // Ik loop door de Van Hallstraat terug. / Een lege
            van Robert Anker: “We komen vanavond bij je langs. / Je   tram maakt daar zijn lus. / ’t Was goed. Je heette
            moet gewoon kalm blijven. / Persoonlijk hebben we niks   Mariët.”
            tegen je. (…) / Het spijt ons van je oma vorig jaar.” Het      Het beste excuus is natuurlijk gewoon meteen
            spijt ze niet echt, dat voel je wel, en het ergste moet nog   maar voor leven, werk en alles tegelijk, zoals Erik Jan
            komen.                                           Harmens doet in het slotgedicht van zijn bundel Open
               De refreinregel “Pardon, ik ben hier zelf vreemd” in   mond:
            een gedicht van Annie M.G. Schmidt, dat ook al ‘Par-
            don!’ heet, is een goed voorbeeld van een verkapte aan-  sorry dat ik niet beter kan
            klacht jegens alle beterweters in de wereld:       sorry dat dit het is
               pardon ik ben hier zelf vreemd,                 sorry dat er niet nog iets achteraan komt
               maar om u heen zijn mensen zat                  geen grande finale van taal
               die altijd weten hoe of wat.
               Zij weten waar – in dit bestaan –               het lijkt nog het meest op lachen
               de weg is naar de Lindelaan.                    maar niet zoals vroeger op het fietspad

            Schmidt gebruikt deze dichtplaats wel vaker. Ook de    je zegt dat ik niet wil veranderen
            regel “sorry dat ik besta” in het gelijknamige lied is   maar ik wil juist dat niets hetzelfde blijft





            TAALPUZZEL


            SAMENSTELLING: RUTGER KIEZEBRINK


                ij deze vervangpuzzel is het de bedoeling    1.   bracht            1.   _ racht
            B dat u bij elk van de dertien woorden de        2.  bever              2.  _ ever
            eerste letter door een andere letter vervangt,
            zodanig dat er weer een goed woord ontstaat.     3.  borden             3.  _ orden
            De dertien nieuwe beginletters moeten achter     4.  bazen              4.  _ azen
            elkaar gelezen de naam vormen van een eve-
            nement dat deze maand begint.                    5.  bazen              5.  _ azen
               Wilt u meedingen naar de maandprijs, het
              spel WoordZoeker, stuur het dertienletterige   6.  besten             6.  _ esten
      ONZE TAAL 2019  —  1  puzzel@onzetaal.nl of per post naar Raam-  8.  bieren   8.  _ ieren
                                                                                    7.  _ ieren
                                                             7.  bieren
            woord dan voor 20 januari per mail naar
            weg 1a, 2596 HL Den Haag (o.v.v. ‘Taalpuzzel
                                                                                    9.  _ onzen
                                                             9.  bonzen
            januari 2019’).
                                                             10.  bars
                                                                                    10.  _ ars
            De winnaar van de puzzel uit het decembernummer
                                                             12.  brom
                                                                                    12.  _ rom
            is Christa Fontein uit Voorschoten. De oplossing   11.  blazen          11.  _ lazen
            was: kerstboomverlichting.                       13.  bagel             13.  _ agel
   28
   23   24   25   26   27   28   29   30   31   32   33