Wat is juist: realisatie of realisering?

Zowel realisatie als realisering (‘verwezenlijking, het uitvoeren’) is mogelijk.

Een paar voorbeelden:

Er is een begin gemaakt met de realisering van de tunnel.
Er is een begin gemaakt met de realisatie van de tunnel.
De realisatie van de tunnel heeft tien jaar geduurd.
De realisering van de tunnel heeft tien jaar geduurd.
De realisatie van het plan bleek moeilijker dan gedacht.
De realisering van het plan bleek moeilijker dan gedacht.

In de betekenis ‘besef’ is realisatie duidelijk gebruikelijker dan realisering: ‘Ik ben tot de realisatie gekomen dat ik kalmer aan moet doen.’

Achtervoegsels -ing en -atie

De achtervoegsels -ing en -atie passen allebei achter de stam van werkwoorden op -eren. Bijvoorbeeld: classificatie/classificering, isolatie/isolering, facturatie/facturering, differentiatie/differentiëring en industrialisatie/industrialisering. Bij de vorm op -atie ligt de nadruk soms wat meer op het resultaat van de handeling. Bij woorden op -ering wordt vooral het proces zelf benadrukt. Een argumentatie is dan iets meer het betoog ‘zelf’, terwijl in argumentering nog meer van het proces van het argumenteren doorklinkt. Het verschil is overigens klein.

Woorden op -atie en -ering zijn meestal sowieso inwisselbaar. Bovendien kan bijvoorbeeld een creatie een (eind)product zijn, maar bij de creatie van een kunstwerk gaat het juist weer om het proces - creëring is ongebruikelijk.

Betekenisverschil?

Echte betekenisverschillen tussen vormen op -ering en -atie zijn zeldzaam. Motivatie kan enthousiasme betekenen, maar motivering niet. Een fundatie is meestal een stichting en een fundering de grondslag van een bouwwerk. Een situatie is een ‘toestand’ en een situering een ‘ligging’ of ‘locatie’.

Maar één vorm in gebruik

Soms is maar één vorm in gebruik. Zo zijn alimentatie, crematie, interpretatie en prestatie heel gebruikelijk, maar alimentering, cremering, interpretering en prestering juist niet. Aan de andere kant is constatering weer veel gebruikelijker dan constatatie.