Kun je zeggen: ‘Zullen we een film kijken?’ of ‘Ik ga voetbal kijken’? Of moet het kijken naar of bekijken zijn?

Over het algemeen wordt het werkwoord kijken met naar gecombineerd: ‘Ik kijk naar de klok.’ In zo’n zin kan naar niet weggelaten worden: ‘Ik kijk de klok’, waarin de klok dan een lijdend voorwerp zou moeten zijn, is geen goede zin. Maar in een aantal gevallen kun je kijken wel met een lijdend voorwerp combineren.

Dit komt vooral voor in contexten die met televisie of film te maken hebben: tv kijken, een film kijken, het journaal kijken, etc. Vaak roept de combinatie van kijken met een lijdend voorwerp zelfs de gedachte aan film of tv op. Als je bijvoorbeeld zegt: ‘Ik heb de hele middag tennis gekeken’, zul je bij veel mensen de indruk wekken dat je dat op tv hebt gezien, en niet dat hij op de tennisclub naar een wedstrijd heeft gekeken. (Maar mensen die vaak naar tenniswedstrijden gaan, zullen daar misschien anders over denken.)

Paar eeuwen oud

Overigens is het gebruik van kijken zonder naar niet iets van de laatste tijd. In oude boeken staan al constructies als ‘plaatjes kijken’ en ‘aapjes kijken’. Zo laat Louis Couperus in Eline Vere (1889) de hoofdpersoon zeggen: “Kom Ben, wees nu niet lastig, ga nu de mooie plaatjes kijken, hier op den grond!” En in 1728 schreef Coenraet Droste dat iemand “het Lust-gebouw en tuynen kyken ging”. Hier is kijken dus ook al synoniem met kijken naar of bekijken.