Mag een zin beginnen met en?

Er is geen enkel grammaticaal bezwaar tegen een zin als ‘En al snel bleek dat deze keuze goed uitpakte.’ Bijvoorbeeld:

• We kozen voor een relatief duur pakket. En al snel bleek dat deze keuze goed uitpakte.
• We kozen voor een relatief duur pakket en al snel bleek dat deze keuze goed uitpakte.

Door een punt te zetten en de tweede zin te laten beginnen met en, staat die tweede zin meer op zichzelf en krijgt hij dus iets meer nadruk. Dat is een stilistische keuze.

Soms zijn er goede redenen te bedenken om een zin te beginnen met en. Zo kan het een emotie overbrengen, zoals verontwaardiging of verrassing: ‘En ik heb het je zo duidelijk gezegd!’ of ‘En ja hoor, er werd getrakteerd op kantoor.’ Als en een vraagzin inleidt, markeert het vaak een nieuw gespreksonderwerp: ‘En, ga je nog op vakantie binnenkort?’

Een zin die met en begint, krijgt vaak meer nadruk. Vergelijk bijvoorbeeld de volgende twee mogelijkheden:

• De vrienden gingen eten en drinken.
• De vrienden gingen eten. En drinken.

De tweede zin drukt niet zomaar uit dat de vrienden een hapje gingen eten en daar een drankje bij gebruikten. Door de punt (en de bijbehorende pauze) benadruk je drinken. Zo kun je suggereren dat het drinken belangrijker was dan het eten (de vrienden zetten het op een zuipen), of dat het drinken bepaalde gevolgen heeft gehad.

Een ander voorbeeld: ‘Deze mobiele telefoon is zeer voordelig. En het abonnement is tijdelijk gratis.’ Aan het argument dat de telefoon voordelig is, wordt nog eens toegevoegd dat je ook geen abonnementskosten hoeft te betalen. Door de twee voordelen over twee zinnen te verdelen, krijgen de afzonderlijke argumenten meer nadruk.

Oude en nieuwe voorbeelden

Het gebruik van en aan het begin van een zin komt al eeuwen voor. Het Woordenboek der Nederlandsche Taal (WNT) schreef in 1917 dat en gebruikt kan worden “als inleiding van een zin, die slechts in los verband met den vorigen staat, om de voortzetting van een verhaal uit te drukken.”

Veel auteurs konden en kunnen er niet buiten. Hieronder enkele voorbeelden:

• “En God zag dat het goed was.” (Bijbel)
• “‘Naar de – straat’, zei de doctor. En voort rolde het koetsje, en schrap kraste het potlood.” (E.J. Potgieter)
• “‘Ik klodder zoo wat, precies zooals ik wat galm. Het is allemaal niets.’ En hij zuchtte over zijn gemis aan energie.” (Louis Couperus)
• “En hij was van mijn leeftijd, zij het een flink stuk jonger.” (Gerard Reve)
• “Net als u woon ik op drie verschillende plekken tegelijk. En net als u heb ik als een van deze plekken Oostende uitgekozen.” (Charlotte Mutsaers)