Als een ambtenaar vertrouwelijke informatie heeft doorgespeeld, horen en lezen we in de media: ‘De ambtenaar heeft gelekt.’ Is lekken hier juist?
Ja, lekken is in deze betekenis helemaal ingeburgerd. Lekken betekent hier ‘geheime, vertrouwelijke informatie laten uitlekken’. Het wordt vooral in een politieke context gebruikt.
Sommige mensen missen iets in ‘De ambtenaar heeft gelekt’: het lijkt alsof er een lijdend voorwerp ontbreekt, bijvoorbeeld ‘De ambtenaar heeft vertrouwelijke informatie gelekt.’ Uit de woordenboeken blijkt dat lekken inderdaad met een lijdend voorwerp kan worden gecombineerd (het is een ‘overgankelijk werkwoord’). Maar zo’n lijdend voorwerp is niet verplicht.
Vergelijk het werkwoord eten: afhankelijk van de context kan dit werkwoord met of zonder lijdend voorwerp voorkomen. Je kunt zowel zeggen ‘Ik eet elke dag om zes uur een appel’ als ‘Ik eet elke dag om zes uur.’ In de eerste zin kan het lijdend voorwerp een appel niet weggelaten worden zonder dat de betekenis van de zin verandert. Bij de tweede zin blijft wát er gegeten wordt (namelijk een maaltijd), achterwege. Het is zelfs wat overdreven om het te vermelden. Dat komt doordat de betekenis van (een) maaltijd in het werkwoord eten besloten zit. Soms is er niet zo’n algemeen woord als (een) maaltijd dat we in gedachten kunnen invullen, maar begrijpen we wel zoiets algemeens, bijvoorbeeld in ‘Ik lees graag’ (boeken, kranten, tijdschriften, enz.).
Lekken is in dit opzicht vergelijkbaar met eten en lezen. Als het ‘lekmateriaal’ (datgene wat gelekt wordt) achterwege kan blijven, zit de aard ervan (‘vertrouwelijke informatie’) blijkbaar voldoende in het werkwoord lekken vervat.
Blij met deze uitleg?
Met een donatie van € 5 steun je Onze Taal. Bedankt!
Van Dale geeft de betekenis ‘vertrouwelijke informatie laten uitlekken’ voor het eerst in de elfde druk uit 1984. Lekken wordt vooral in politieke contexten gebruikt. Het stond dan ook al vroeg in allerlei boekjes over politiek taalgebruik, onder andere het Politiek woordenboek (1985), Parlementaal (1991) en Politieke woorden (1997).
Lekken is in deze betekenis ontleend aan het Engels: to leak betekent ‘(informatie) laten uitlekken’.
Blij met deze uitleg?
Met een donatie van € 5 steun je Onze Taal. Bedankt!