Wat is goed: ‘De zin is niet zozeer fout als wel lelijk’ of ‘De zin is niet zozeer fout dan wel lelijk’?

Als je een zin niet zozeer fout als wel lelijk noemt, zeg je dat je de zin eigenlijk lelijker dan echt fout vindt. Als je de begrippen ‘fout’ en ‘lelijk’ vergelijkt, geeft ‘lelijk’ voor jou dus de doorslag. Meer voorbeelden met niet zozeer ... als wel:

• Ik ben niet zozeer een verstokt vegetariër als wel een dierenliefhebber. (eigenlijk ben ik meer een dierenliefhebber dan een verstokt vegetariër)
• De mensen die boos werden, waren niet zozeer arrogante mensen als wel mensen die al te lang aan het lijntje waren gehouden. (de boosheid kwam niet door arrogantie, maar veel meer door te lang aan het lijntje gehouden te zijn)

Dan wel betekent ‘of’, ‘ofwel’. Het komt voor in zinnen als:

• U vraagt me of zijn verzuim aan onwil dan wel aan luiheid toegeschreven moet worden.
• Het is onduidelijk of hun boosheid voortkwam uit frustratie dan wel uit arrogantie.

In deze zinnen staat eerst het onderschikkende voegwoord of. Het komt vaak voor dat in plaats van nog een keer of (of ofwel) verderop in de zin dan wel wordt gebruikt.

In een zin als ‘De zin is niet zozeer fout dan wel lelijk’ kun je het gebruik van dan wel in plaats van als wel een vorm van ‘hypercorrectie’ noemen. Iemand wil het woord als vermijden (denkend aan de voorkeur voor dan in groter dan/als), terwijl het hier juist wel op zijn plaats is.