Wat is goed: de middeleeuwen of de Middeleeuwen?
Volgens de officiële spelling zijn historische perioden en tijdperken met kleine letter: middeleeuwen. In vakteksten is ook een hoofdletter toegestaan: Middeleeuwen. Er is dus enige ruimte voor een keuze tussen middeleeuwen en Middeleeuwen.
Benamingen van periodes en tijdvakken krijgen volgens de officiële regels in principe een kleine letter. Maar wie ze als naam ziet, kan ook voor de hoofdletter kiezen. De officiële spelling zegt daarover: “In vakliteratuur in bijvoorbeeld de geologie en de geschiedenis worden benamingen van tijdvakken doorgaans als eigennamen opgevat; daardoor is in zulke contexten het gebruik van hoofdletters mogelijk” (Technische Handleiding Spelling). Dat geeft iedereen met een voorkeur voor Middeleeuwen de mogelijkheid voor deze spelling te kiezen.
Het bijvoeglijk naamwoord middeleeuws is overigens altijd met een kleine letter, net als afleidingen als middeleeuwer en middeleeuwster.
Vastomlijnde (cultuur)perioden
In de praktijk fungeren woorden die een vastomlijnde periode in de (culturele of geologische) geschiedenis aanduiden als een soort eigennamen. Namen krijgen een hoofdletter. In 2005 is bepaald dat termen als middeleeuwen en verlichting in “courante teksten” in principe met een kleine letter worden geschreven. De hoofdletter mag alleen in “gespecialiseerde publicaties”. Wat ons betreft is de spelling met hoofdletter in alle teksten goed te verdedigen. Daarom staan middeleeuwen en Middeleeuwen in onze spellinglijst als gelijkwaardige varianten vermeld, net als verlichting en Verlichting. (Kijk voor meer voorbeelden op het tabblad ‘Voorbeelden’.)
Perioden op -tijd, -tijdperk en -periode
Woorden die eindigen op -tijd, -tijdperk en -periode krijgen een kleine letter: bronstijd, bronsperiode, socialemediatijdperk, steentijd. Het zijn meer omschrijvende woorden en soms ook algemenere aanduidingen voor verschillende perioden (zoals ijstijd). Ook anderstalige woorden die een tijdsaanduiding bevatten, krijgen meestal een kleine letter: belle époque, fin de siècle.
Blij met deze uitleg?
Met een donatie van € 5 steun je Onze Taal. Bedankt!
Hieronder staan voorbeelden van tijdperknamen. In de linkerrij staat de spelling zoals die in de woordenlijst van het Groene Boekje staat of zou staan. In ‘gespecialiseerde publicaties’ is ook volgens het Groene Boekje de spelling rechts, met een hoofdletter, toegestaan. Als er een sterretje (*) achter een periodenaam staat, wil dat zeggen dat het ook de benaming voor een kunststroming is. De spelling hiervan komt aan de orde in ons advies over romantiek/Romantiek.
| woordenlijst Groene Boekje | Spellingwijzer Onze Taal |
|---|---|
| alluvium | Alluvium |
| antropoceen | Antropoceen |
| archeïcum | Archeïcum |
| azoïcum | Azoïcum |
| atoomtijdperk | atoomtijdperk |
| barok | Barok (*) |
| biedermeier | Biedermeier |
| bronstijd | bronstijd |
| cambrium | Cambrium |
| carboon | Carboon |
| devoon | Devoon |
| diluvium | Diluvium |
| eemien | Eemien |
| eoceen | Eoceen |
| eolithicum | Eolithicum |
| hadeïcum | Hadeïcum |
| holoceen | Holoceen |
| ijstijd | ijstijd |
| jura | Jura |
| kaenozoïcum | Kaenozoïcum/Kenozoïcum |
| krijt | Krijt |
| laatpaleolithicum | Laatpaleolithicum |
| late middeleeuwen | Late Middeleeuwen |
| late steentijd | late steentijd |
| mesolithicum | Mesolithicum |
| mesozoïcum | Mesozoïcum |
| middenpaleolithicum | Middenpaleolithicum |
| mioceen | Mioceen |
| neogeen | Neogeen |
| neolithicum | Neolithicum |
| oligoceen | Oligoceen |
| ordovicium | Ordovicium |
| oudheid | Oudheid |
| paleoceen | Paleoceen |
| paleogeen | Paleogeen |
| paleolithicum | Paleolithicum |
| paleozoïcum | Paleozoïcum |
| perm | Perm |
| pleistoceen | Pleistoceen |
| preglaciaal | Preglaciaal |
| pruikentijd | pruikentijd |
| plioceen | Plioceen |
| quartair | Quartair |
| renaissance | Renaissance (*) |
| saalien | Saalien |
| siluur | Siluur |
| steenkoolperiode | steenkoolperiode |
| steentijd | steentijd |
| tertiair | Tertiair |
| trias | Trias |
| verlichting | Verlichting (*) |
| vroegmesolithicum | Vroegmesolithicum |
| vroegpaleolithicum | Vroegpaleolithicum |
| vroegpleistoceen | Vroegpleistoceen |
| weichselien | Weichselien |
