Wat is juist: enig kind of enigst kind?

Enig kind en enigst kind komen allebei voor in de betekenis ‘kind zonder broers of zussen’. Enig kind is de ‘nette’ variant. Deze vorm zal bijvoorbeeld altijd de voorkeur krijgen in officiële documenten. Enigst kind is informeel en volgens velen zelfs fout.

Enig: absoluut begrip

Het grootste bezwaar tegen enigst is dat dit woord in feite ‘onmogelijk’ is. In de betekenis ‘waarvan er geen tweede is’, is enig namelijk een absoluut begrip. Dat wil zeggen: eniger dan enig kan niet, en de overtreffende trap enigst kan dus ook niet.

Toch komt enigst kind in het dagelijks taalgebruik vaak voor. Misschien komt dat doordat er dan geen verwarring kan ontstaan met een enig kind in de zin van ‘een heel leuk kind’. Bovendien betekent het meervoud enige kinderen niet alleen ‘kinderen zonder broers en zussen’, maar ook ‘enkele kinderen’. Een zin als ‘Enige kinderen hoefden vroeger niet in dienst’ kan daarom even voor verwarring zorgen. ‘Enigste kinderen hoefden vroeger niet in dienst’ is duidelijker.

Enigst: elatief

Enigst kind komt al zo’n veertig jaar voor in de woordenboeken. Wel staan er nog steeds waarschuwingen bij als “informeel”. Grammatici noemen enigst in enigst kind een elatief of een absolute overtreffende trap. Daarmee bedoelen ze dat het bij enigst niet meer gaat om een vergelijking, maar dat het een versteende vorm is geworden in de betekenis ‘eniggeboren’.

Andere voorbeelden van versteende overtreffende trappen zijn de aanhef Beste (Beste Marjan,) de aanspreekvorm liefste, en beste in ‘Ze is een beste meid’ en in ‘Dat was een beste klap!’ (als er bijvoorbeeld een hard geluid te horen was).

De/het enigste

Zinnen als ‘Het enigste tijdschrift dat ik van voor tot achter lees is Onze Taal’ en ‘Zij was de enigste die iets durfde te zeggen’ is het oordeel over enigste (nog) minder mild. Het geldt als een echte ‘fout’. In deze zinnen heeft enige sterk de voorkeur.