Wanneer gebruik je dan en wanneer als?

Dan

Gebruik dan:

• na een vergrotende trap: groter dan, meer dan, minder dan, beter dan;
• na ander, andere(n) of anders:
  • Anders dan mijn zus hou ik erg van katten.
  • Documenten worden soms op een andere plek opgeslagen dan u gewend bent.
  • Het is een ander verhaal dan ik eerst dacht.

Als

Gebruik als:

• bij vergelijkingen met (net) zo ... en even ...:
  • Donna is even oud als Amber.
  • Donna is net zo oud als Amber.
  • Suriname is vier keer zo groot als Nederland.
• na hetzelfde, dezelfde en eenzelfde:
  • Zij hebben dezelfde hobby als hun ouders.
  • Het gaat precies hetzelfde als vorig jaar.
  • De buren kwamen tot eenzelfde conclusie als wij.     

Deze regels worden in de spreektaal lang niet altijd toegepast; in sommige delen van Nederland is groter als zelfs duidelijk het gewoonst. Toch zijn de meeste taalgebruikers het erover eens dat groter dan het ‘netst’ is.

Niet, geen, nooit 

Veel mensen hebben het ezelsbruggetje geleerd dat dan gebruikt wordt bij ongelijkheid, en als bij gelijkheid. Dat klopt meestal wel, maar dit ezelsbruggetje kan leiden tot fouten als ‘Suriname is vier keer zo groot dan Nederland’, omdat het daar inhoudelijk om een ongelijkheid gaat. In deze zin leidt het gebruik van zo echter tot als. Vergelijk ook: ‘Ze is niet zo vervelend als vroeger’ en, omgekeerd: ‘Ze doen het nauwelijks slechter dan de controlegroep.’

Andere voorbeelden met woorden zoals niet, nooit en geen in de zin staan op het tabblad ‘Voorbeelden’.