troebleren

Citaat

“In Shy volgt hij een getroebleerde tiener die op een nacht besluit uit een jeugdinstelling te ontsnappen.”
(Bron: Max Porter over zijn nieuwe roman ‘Shy’: ‘Het is allemaal de schuld van Cillian Murphy’ – Roderik Six, Knack Focus, 11 april 2023)

Betekenis

verontrusten, in de war brengen, verstoren

Uitspraak

troe-blee-ruhn

Woordfeit

Troebleren, getroebleerd en troebel hangen met elkaar samen. Troebel is ‘niet helder’; denk aan troebel water. Als je hoofd niet helemaal helder is, dan kun je getroebleerd genoemd worden: ‘in de war (gebracht)’, ‘verstoord’, ‘verontrust’ of zelfs ‘niet helemaal goed bij je hoofd’.

Aan de basis van deze woorden ligt het klassiek Latijnse turbidus, dat zowel ‘troebel, onzuiver’ betekent als ‘verwarrend’. Turbidus veranderde in de loop van de tijd in turbulus, met een l (waar ook turbulent op terug te voeren is). Vervolgens verschoven er in het Frans wat letters en ontstond trouble voor ‘onzuiver, niet helder’, en daarnaast troubler voor ‘troebel maken’. Troebel en troebleren zijn daar in feite de vernederlandste versies van.

Turbidus heeft veel sporen nagelaten in Europese talen. Bijvoorbeeld het Nederlandse troebelen in de zin van ‘onlusten’, het Engelse trouble(s) voor ‘onlust(en), onrust, zorg, probleem’, het Zweedse trubbel voor ‘problemen’ en het Duitse Trubel voor ‘gewoel, drukte’.