stolperstein

Citaat

“In de nacht van 20 op 21 januari 1944 stormden Duitse soldaten door het klaphekje over het grindpad naar de voordeur. Verzetsman dominee Plantagie werd gearresteerd. 77 jaar later plaatst de burgemeester van Rheden in het trottoir voor datzelfde hek aan de Zutphensestraatweg 24 in Dieren een kleine messing plaquette, een stolperstein.”
(Bron: Struikelsteen in Dieren herinnert aan verzetsman dominee Gerrit Plantagie – Nederlands Dagblad, 16 augustus 2021)

Betekenis

struikelsteen; gedenksteentje in de stoep

Uitspraak

[stol-puhr-stein]

Woordfeit

Stolperstein betekent ‘struikelsteen’. Stolpern is Duits voor ‘struikelen’ en Stein voor ‘steen’. Het gaat om een gedenksteentje van ongeveer tien bij tien centimeter in het plaveisel (van een straat of stoep), waar je misschien niet letterlijk over struikelt, maar dat wel opvalt, waardoor je er - letterlijk en figuurlijk - even bij stilstaat.

In het Nederlands komt zowel struikelsteen als stolperstein voor. En dat heeft alles te maken met de Duitse geschiedenis ervan. Op elke gedenksteen staat de naam van iemand die door nazi-Duitsland is vervolgd, afgevoerd of vermoord, vanwege een Joodse, Roma- of Sinti-afkomst, of vanwege seksuele voorkeur, politieke of religieuze overtuiging. De stolperstein is bedacht door de Duitse kunstenaar Gunter Demnig, die de steentjes met een messing gedenkplaatje aanbrengt in de straat of stoep voor het huis waar de herdachte persoon ooit woonde. (In Duitsland hebben stoepen en straten vaak kleine vierkante stenen, vandaar de vorm van de stolperstein.) In heel Europa liggen inmiddels stolpersteine.