stampede

Citaat

“In de VS gaat het er nog net iets heftiger aan toe. Daar gaat Black Friday steevast gepaard met woeste taferelen en vechtpartijen. Koopjesjagers die in hun auto overnachten, om vooraan te staan wanneer ’s nachts om 3 uur de winkeldeuren openzwaaien om de stampede binnen te laten.”
(Bron: Kick out Black Friday – Paul Laseur, BNR, 25 november 2019)

Betekenis

het op hol slaan van een kudde dieren; stormloop; (hier:) wilde meute

Uitspraak

[stem-pied]

Woordfeit

Wie bij stampede aan stampende hordes denkt, zit er niet ver naast. Stampede is namelijk de aanduiding voor het massaal op de vlucht slaan van kuddes paarden, bizons of andere dieren – in het Mexicaans-Spaans estampida geheten. Die Latijns-Amerikaanse term is in het Engels overgenomen als stampede, en vervolgens in het Nederlands terechtgekomen. Gaandeweg werd de betekenis ruimer en kon ook een menselijke stormloop stampede worden genoemd.

Dat stampede aan ‘stampen’ doet denken, klopt ook etymologisch gezien helemaal. Estampida is afgeleid van het Spaanse estampar voor ‘stampen’, en dat is verwant met woorden in allerlei Germaanse talen, zoals het Nederlandse stampen, het Engelse to stamp, het Duitse stampfen en het Zweedse stampa.