schabouwelijk

Citaat

“Daar is veel over te zeggen, maar het deel van het internet dat zich graag vrolijk maakt, onthield vooral dat Francken schabouwelijk Engels sprak en het had over ‘the drup in the emmer that is totally full’.”
(Bron: Uw beste grappen - en die van Katrien van Politiek PR - over de ‘drup in the emmer’ van Theo Francken – Humo.be, 26 november 2023)

Betekenis

slecht, ellendig, jammerlijk, verschrikkelijk

Uitspraak

scha-bou-wuh-luhk

Woordfeit

Schabouwelijk is in België gebruikelijker dan in Nederland. Het is een afleiding van schabouw, een Vlaams en Zeeuws dialectwoord dat iets te maken had met molens: als de molenwieken in rouwstand stonden, kon je zeggen dat de molen schabouw stond. De rouwstand van molens (de ‘kruisstand’) is vergelijkbaar met een vlag die halfstok hangt, als teken van rouw.

Volgens de Vlaamse en Zuid-Nederlandse dialectboeken van Frans Debrabandere maakte die stand van de wieken “een trieste, doodse, akelige, ellendige, gruwelijke, verschrikkelijke indruk”. Daardoor kreeg de afleiding schabouwelijk de betekenis ‘ellendig, verschrikkelijk’, en later ook ‘heel slecht’. Het wordt vaak gebruikt in de context van iemands taalbeheersing, zoals in het citaat hierboven.

Schabouw is een verbastering van het Franse woord es(c)abeau, dat ‘trapje’ of ‘dubbele ladder’ betekent; molenwieken doen namelijk denken aan een ladder. Het Franse woord gaat terug op het Latijnse woord scabellum, dat ‘bankje’ of ‘ladder’ betekende.