samowar

Citaat

“Krabbé kent zijn onderwerp (...). ‘Wat leuk, je loopt gewoon een tekening binnen!’ kirde Krabbé enthousiast. En verdomd: de oven, de samowar – ze werden een eeuw geleden al door Chagall vereeuwigd in tekeningen.”
(Bron: De serie over Chagall ging binnen 5 minuten over Jeroen Krabbé – Han Lips, Het Parool, 18 maart 2020)

Betekenis

Russische theeketel of waterkoker

Uitspraak

[sa-mo-waar]

Woordfeit

Een samowar is een over het algemeen vrij forse ketel om water in te koken, meestal om thee van te zetten. Het gaat om een soort metalen vaas met een deksel erop en onderaan een kraantje. Het voorwerp én het woord zijn van Russische origine, al wordt de samowar ook in allerlei andere landen gebruikt, bijvoorbeeld in het Midden-Oosten.

Het woord samowar bestaat uit het Russische samo-, dat ‘zelf’ betekent, en varit', ‘koken’. Een ‘zelfkoker’, zou je kunnen zeggen. Er moet wel vuur onder, maar omdat de ketel snel opwarmt en isoleert, verwarmt hij zichzelf als het ware.

In de negentiende eeuw is het toestel ook in de Nederlandse woordenschat terechtgekomen, zowel in de spelling samowar als samowaar.