potsierlijk

Citaat

“(...) machtspolitieke leugens van politici als Rutte en Kaag, die zich (...) verschuilen achter potsierlijke gelegenheidsleugens als ‘geen actieve herinnering’ (Rutte) of ‘geen herinnering aan fysieke aanwezigheid’ (Kaag).”
(Bron: ‘Vreemde ogen’ – Ewald Engelen, de Groene Amsterdammer, 26 april 2021)

Betekenis

lachwekkend, kluchtig, belachelijk

Uitspraak

[pot-sier-luhk]

Woordfeit

Potsierlijk komt van het Duitse possierlich, dat ‘lachwekkend, grappig, kluchtig’ betekent. Een Posse is een ‘grap, klucht’ en Possen zijn van oorsprong de grappige figuren in reliëf- of beeldhouwwerk. Die figuren komen als het ware als een soort bulten uit het beeldhouwwerk omhoog. Posse(n) is verwant met het Franse bosse voor ‘bult, buil’. (Overigens heeft posse in de betekenis ‘groep, (jeugd)bende’ niet met het Duitse Posse, maar met het Engelse posse te maken, dat een Latijnse oorsprong heeft.)

Het Nederlands kent ook de woorden poets (‘grap, streek’) en potsenmaker (‘grappenmaker’). Het is goed mogelijk dat die ook verwant zijn met het Duitse Posse. Een andere mogelijkheid is dat ze (net als petsen en patsen) samenhangen met ‘een klap uitdelen’. De ‘uitgedeelde klap’ is dan later figuurlijk geworden en kon zo een ‘streek’ of ‘grap’ gaan aanduiden.