mercatorprojectie

Citaat

“De alom gebruikte mercatorprojectie blaast Europa en Noord-Amerika inderdaad visueel op.”
(Bron: De wereldkaart van Equal Earth geeft wél een eerlijke voorstelling van de omvang van Afrika – Bob van Huêt, Het Parool,  10 augustus 2025)

Betekenis

rechthoekige weergave van de wereldbol

Uitspraak

mer-ka-tor-pro-jek-sie

Woordfeit

Het valt niet mee om de hele wereld, die een bolle vorm heeft, af te beelden op een plat vlak. Als je de wereldbol ‘openmaakt’ en plat probeert te duwen (denk aan de schil van een sinaasappel), krijg je ofwel grote scheuren ofwel flinke vervormingen: de bol rekt sterk uit aan de bovenkant.

De zestiende-eeuwse cartograaf Gerard Mercator maakte desondanks op die manier een kaart van het destijds bekende aardoppervlak. Zo’n weergave – een zogeheten projectie – was voor de navigatie in de scheepvaart namelijk erg handig, omdat de windrichtingen wel helemaal klopten. Deze weergave werd naar hem Mercators projectie of kortweg mercatorprojectie genoemd.

Projectie en het werkwoord projecteren vinden hun oorsprong in het Latijnse woord proiectum. Dat is het voltooid deelwoord van proicere, dat ‘vooruitwerpen’ of ‘neerwerpen’ betekent, en in figuurlijke zin ‘afbeelden’. Proicere is opgebouwd uit pro, ‘voor, vooruit’, en iacere, ‘werpen’.

De cartograaf heette trouwens bij zijn geboorte Gerard De Kremer, maar heeft zijn naam verlatijnst. Kremer of kramer betekent eigenlijk ‘koopman’; denk ook aan marskramer. Mercator is een vertaling daarvan: het is het Latijnse woord voor ‘koopman’.