mattheuseffect

Citaat

“Wat verder voegde Bastiat eraan toe: ‘(...) De voordelen voor mij, de lasten voor de anderen. (...) De zwakkeren in de samenleving zullen niet altijd het meeste succes hebben.’ Daarmee leverde Bastiat zelfs een eerste formulering van Herman Deleecks mattheuseffect.”
(Bron: Op zoek naar een fiscaal ideaal – Rik Van Cauwelaert, De Tijd, 2 maart 2019)

Betekenis

effect ­dat wie al veel heeft, er nog meer bij krijgt

Uitspraak

[mat-tee-us-ef-fekt]

Woordfeit

Het mattheuseffect (ook gespeld als matteüseffect) is een term uit de sociologie. Het beschrijft het fenomeen dat wie het al goed heeft of succesvol is, erop vooruit blijft gaan. In een politiek-bestuurlijke context gaat het specifiek om het verschijnsel dat degenen in de samenleving die het al goed hebben, verhoudingsgewijs meer profiteren van allerlei regelingen dan minderbedeelden. Het gaat dan bijvoorbeeld om de gezondsheidszorg, onderwijskansen, een pensioenregeling en kinderopvang.

Het begrip mattheuseffect is gebaseerd op een zin uit het bijbelboek Matteüs: “Want wie heeft zal nog meer krijgen, en wel in overvloed, maar wie niets heeft, hem zal zelfs wat hij heeft nog worden ontnomen” (Matteüs 25:29). De Amerikaanse socioloog Robert K. Merton heeft de term in de jaren zestig bedacht. De Belgische econoom en politicus Herman Deleeck, die zich bezighield met sociaal beleid, schreef er een boek over: Het Matteüseffect. De ongelijke verdeling van de sociale overheidsuitgaven in België (1983).