matriarch

Citaat

“Ramírez zou model hebben gestaan voor het personage Mama Coco uit een animatiefilm van uit 2017. (...) haar familie verwachtte op zijn minst een erkenning van Disney Pixar dat Mama Coco van hun matriarch was afgekeken.”
(Bron: Mexicaanse ‘Mama Coco’ bleef voor altijd verbonden met Disney-hit – Edwin Koopman, Trouw, 7 november 2022)

Betekenis

stammoeder; ou­de­re eerbiedwaardige vrouw die be­schouwd wordt als de leid­ster van haar fa­mi­lie of een grotere groep per­so­nen

Uitspraak

ma-trie-arch

Woordfeit

Een matriach is een stammoeder of aartsmoeder aan het hoofd van een grote familie of van een groter deel van de samenleving – een buurt of gemeenschap. Een oudere, eerbiedwaardige vrouw, die als leider geldt. De mannelijke tegenhanger is een patriarch.

In beide woorden zit het Griekse archein verborgen, dat ‘leiden’ betekent. Patriarch bevat als eerste deel patria: ‘afstamming, geslacht’: de Griekse patriarchès was de stamvader of leider van een geslacht (familie). Matriarch is gebaseerd op het Latijnse woord mater voor ‘moeder’. 

Als de macht in een samenleving bij vrouwen ligt, spreek je wel van een matriarchaat. Die term wordt ook gebruikt voor een stelsel waarbij de familienaam en eigendommen van de moeders op hun kinderen overgaan.