contrabande

Citaat

“Erotische en pornografische publicaties waren tussen de twee wereldoorlogen contrabande, nu vergelijkbaar met de handel in drugs.”
(Bron: ‘Het gebeurde ook bij ons!’ – Jaap Timmers, Noordhollands Dagblad, 19 oktober 2020)

Betekenis

smokkelwaar

Uitspraak

[kon-tra-ban-duh]

Woordfeit

Contrabande is vanuit het Frans (contrebande) in het Nederlands terechtgekomen, maar het bestaat eigenlijk uit twee Italiaanse woorden. Contra betekent ‘tegen’ en bando is een ‘wetsvoorschrift’: contrabande, ‘smokkelwaar’, is in strijd met de wet. 

Contra en bando hebben een Latijnse basis: bannum is in het middeleeuws Latijn een ‘rechtsgebied’ en het bijbehorende werkwoord bannire betekent ‘voor het gerecht dagen’ of ‘verbannen, iemand de toegang tot een rechtsgebied ontzeggen’. Het Latijnse bannire is op zijn beurt weer ontleend aan een Germaans woord, dat in het Nederlands nog voortleeft in ban en verbannen. En via het Italiaanse bandito ‘verbannene’ heeft het ook de bandiet opgeleverd. Het verband tussen bandieten en smokkelwaar is dus niet toevallig.