coloscopie

Citaat

“Bijna zes procent van hen had een ongunstige testuitslag. Zij kregen een intakegesprek en, meestal, een coloscopie. Acht procent van hen had darmkanker.”
(Bron: ‘Tot de operatie was ik kerngezond’, Malou van Hintum, 24 april 2019)

Betekenis

(kijk)onderzoek, het bekijken van (een deel van) de dikke darm

Uitspraak

[ko-lo-sko-pie]

Woordfeit

In het klassiek Grieks betekent skopein ‘(be)kijken’. Woorden op -scopie en -scoop hebben dan ook te maken met kijken of onderzoeken. De uitgang -scoop duidt gewoonlijk een instrument of apparaat aan; denk bijvoorbeeld aan microscoop en telescoop. De uitgang -scopie duidt op het kijken zelf en vaak ook specifiek op het kijkend onderzoeken.

Woorden op -scopie en -scoop zijn minder oud dan ze lijken. Vaak zijn ze in het Nederlands en andere talen relatief recent gevormd met behulp van Oudgriekse elementen. In het geval van coloscopie is -scopie gecombineerd met het Griekse woord colon voor de karteldarm, een gedeelte van de dikke darm. Een variant van coloscopie is colonoscopie, waarin de n van colon nog te zien is. Het gebeurt overigens geregeld dat van het eerste deel van een samenstelling op -scopie een of meer letters wegvallen: denk ook aan bioscoop (met het Oudgriekse woord bios ‘leven’), demoscopie (demos ‘volk’) en bronchoscopie (brogchia ‘bronchiën’).