circadiaans

Citaat

“Als je de hele dag niets eet ben je ’s avonds uitgeput. Hier heb je geen last van na een lange nacht slaap. Gek toch? Niet helemaal, dit komt door je circadiaanse ritme.”
(Bron: Dit is de impact van het tijdstip dat je eet op je gewicht – Fleur Osté, Women’s Health, 19 februari 2020)

Betekenis

24 uur durend, ongeveer een etmaal durend

Uitspraak

[sir-ka-die-aans]

Woordfeit

Circadiaans of de variant circadiaan wordt vaak gecombineerd met ritme: je circadiaanse ritme is je ‘dag-nachtritme’, je ‘24-uursritme’. Elke circa 24 uur herhalen zich bepaalde schommelingen in je lichaamstemperatuur en je hormoonspiegel; je lichaam heeft een bepaald slaapritme en terugkerende eet- en drinkbehoeften.

Dat het om ongeveer een dag gaat – in de betekenis ‘etmaal’ – zit ook in het woord circadiaan(s) zelf. Het is gevormd uit de Latijnse woorden circa ‘ongeveer’ of ‘rond(om)’ en dies, dat ‘dag’ betekent. 

In specialistische literatuur wordt vaak circadiaan gebruikt, zonder s aan het einde. Die vorm past in een rijtje woorden als humaan, profaan, urbaan, mediterraan en simultaan. Circadiaans staat op één lijn met andere bijvoeglijke naamwoorden op -(i)aans, zoals mediterraans, freudiaans, Amerikaans en Italiaans, ook al zijn die vaak van namen afgeleid.