cascade

Citaat

“Daardoor kunnen signalen zich bijvoorbeeld heel snel verspreiden door ons lichaam. In mijn onderzoek heb ik gewerkt met verschillende typen synthetische cellen, waarbij de ene cel een signaal produceert dat in een andere cel een cascade van reacties in gang zet, waardoor er een heel krachtig antwoord ontstaat.”
(Bron: ‘Het draait vooral om de kennis die je onderweg opdoet’ – Esther Thole, NEMO Kennislink, 26 mei 2020)

Betekenis

trapsgewijze waterval; kettingreactie, keten

Uitspraak

[kas-ka-duh]

Woordfeit

Wie in Frankrijk een waterval bezoekt, gaat op zoek naar een cascade. Dat Franse woord is ontleend aan het Italiaans, waar cascata eveneens ‘waterval’ of ‘val’ betekende. Het bijbehorende werkwoord is cascare ‘vallen’, dat samenhangt met het Latijnse cadere ‘vallen’. De vorm cascare is in feite de ‘herhaalvorm’ van cadere – in vaktermen heet dat een iteratief: cascare is als het ware ‘herhaaldelijk vallen’. Precies wat een waterval vaak doet.

Cascade komt ook geregeld in een overdrachtelijke betekenis voor: ‘een proces dat zich in stappen voltrekt’, waarbij de ene stap de volgende uitlokt. In die zin lijkt de waterval soms wel een stroomversnelling. De woorden opeenstapeling, kettingreactie, lawine-effect en domino-effect drukken vergelijkbare processen uit, waarbij van het een – al dan niet versneld of verhevigd – het ander komt.